Toerana tsara hanombohana dia ny fomba fiovan’ny famokarana sakafo sy ny fanjifana any Eropa indostrialy. Amin’ny fomba nentim-paharazana, ny firenena dia tia tena ho ampy sakafo amin’ny sakafo. Saingy tamin’ny taonjato faha-sivy ambin’ny sivy ambin’ny sivifolo, ny fahakingan-tena amin’ny sakafo dia midika hoe fenitra velona sy fifanoherana ara-tsosialy ambany kokoa. Fa maninona no izany?
Ny fitomboan’ny mponina hatramin’ny taonjato fahavalo ambin’ny folo dia nitombo ny fangatahana sakafo ara-tsakafo any Grande-Bretagne. Rehefa nitombo sy nitombo ny tobim-bola, dia nitombo ny fangatahana ny vokatra momba ny fambolena, nanosika ny vidin’ny sakafo ara-tsakafo. Eo ambany fanerena ireo vondrona voatana, ny governemanta dia namerana ny fanafarana voan-katsaka ihany koa. Ny lalàna mamela ny governemanta hanao izany dia matetika no antsoina matetika hoe ‘lalàna katsaka’. Tsy faly amin’ny vidin’ny sakafo avo, ny indostrialista sy ny mponina tao an-tanàn-dehibe dia nanery ny fandeferana ny lalàna voankazo.
Taorian’ny nandoroana ny lalàna voankazo dia azo ampidirina any Grande-Bretagne kokoa ny sakafo noho ny vokarina ao amin’ny firenena. Ny fambolena anglisy dia tsy afaka nifaninana tamin’ny fanafarana. Ireo faritra lehibe tany amin’ny tany dia navela tsy nahy, ary lehilahy sy vehivavy an’arivony no noroahina tsy hiasa. Nirohotra nankany amin’ny tanàna izy ireo na nifindra tany ampitan-dranomasina.
Rehefa nianjera ny vidin’ny sakafo, dia ny fanjifana tany Grande-Bretagne. Nanomboka tamin’ny taonjato masina dia nitombo ny vola miditra haingana kokoa any Grande-Bretagne, ary noho izany dia misy fanafarana sakafo bebe kokoa. Manerana izao tontolo izao -Ingast Eoropa, Russia, Amerika ary Aostralia – dia nesorina ny tany ary nitombo ny famokarana sakafo mba hihaona amin’ny fangatahana anglisy.
Tsy ampy ny nanazava ny tany ho an’ny fambolena. Ilaina ny lalamby mba hampifandraisana ireo faritra fambolena amin’ny seranan-tsambo. Ny seranan-tsambo vaovao dia tsy maintsy namboarina ary ny antitra dia nanitatra mba handefa ireo entana vaovao. Tsy maintsy nipetraka tao amin’ny tany ny olona mba hitondra azy ireo ao ambanin’ny fambolena. Midika izany fa nanorina trano sy fonenana. Ireo hetsika rehetra ireo dia mitaky renivohitra sy asa. Nidina avy tao amin’ny tobim-bola toa an’i London ny renivohitra. Ny fangatahana asa ho an’ny asa any amin’ny toerana misy ny asa dia tsy ampy – toy ny any Amerika sy Aostralia – nitarika fifindra-monina bebe kokoa.
Efa ho 50 tapitrisa ny olona nifindra monina avy tany Eropa ka nankany Amerika sy Aostralia tamin’ny taonjato fahasivy ambin’ny folo. Manerana an’izao tontolo izao ny 150 tapitrisa eo ho eo dia ny nandao ny tranony, niampita ny ranomasina sy ny halaviran-dranomasina sy ny halalin’ny tany hitady ho avy tsara kokoa.
Araka izany, tamin’ny taona 1890, nisy ny toekarena ara-pambolena eran-tany, niaraka tamin’ny fiovan’ny saro-pantarina tamin’ny laharan’ny hetsi-panoherana, ny fizotry ny renivohitra, ny ekolojika ary ny sakafo ara-teknolojia dia tsy avy amin’ny tanàna na tanàna akaiky azy, fa an’arivony kilaometatra. Tsy nitombo ny tantsaha nikapoka ny taniny, fa tamin’ny alàlan’ny mpiasan’ny fambolena, angamba vao haingana, izay niasa tany amin’ny toeram-piompiana be dia be izay vao nisy ny taranaka iray izay tena nisy ala be. Nentina tamin’ny lalamby izy io, naorina ho amin’izany tanjona izany, ary tamin’ny sambo izay nitombo hatrany am-polony taona maro izay nataon’ny mpiasa karama avy any atsimon’i Eoropa, Azia, Afrika ary Karaiba.
Ny sasany tamin’io fiovana lehibe io, na dia tamin’ny sehatra kely kokoa aza dia nitranga tany an-trano akaiky kokoa tany West Punjab. Eto ny governemanta Indiana anglisy dia nanamboatra ny tamba-jotra fanakorontanana hanova ny semi-efitra ho any amin’ny tany fambolena izay mety hitombo varimbazaha sy landihazo ho an’ny fanondranana. Ny zanatany lakandrano, satria ny faritra tsy nantsoin’ny lakandrano vaovao dia nantsoina, ary ny tantsaha avy amin’ny faritra hafa any Punjab.
Mazava ho azy fa ohatra fotsiny ny sakafo. Tantara iray mitovitovy iray azo ambara amin’ny landihazo, ny fambolena izay nanitatra eran’izao tontolo izao mba hamahana ny fikosoham-bary anglisy. Na fingotra. Eny tokoa, haingana be tokoa ny fanekem-paritra eo amin’ny faritra amin’ny famokarana entana, fa eo anelanelan’ny 1820 sy 1914 dia tombanana fa nitombo ny 25 ka hatramin’ny 40 taona. Efa ho 60 isan-jaton’ny varotra ity no vokatra voalohany ‘- izany hoe, ny vokatra fambolena toy ny varimbazaha sy landihazo, ary mineraly toy ny arina.
Language: Malagasy