Zisankho zitha kuchitika munjira zambiri. Mayiko onse a demokalase ali ndi zisankho. Koma maiko a demokalase ambiri omwe sanali demokalankhani amathandizanso anthu. Kodi timasiyanitsa bwanji zisankho za demokalase ku chisankho china chilichonse? Takambirana funsoli mwachidule m’buku la m’maiko omwe tinakambidwa koma sakanatchedwa zisankho za demokalase. Tikumbukire zomwe tidaphunzira kumeneko ndikuyamba ndi mndandanda wosavuta wazomwe zimachitika chisankho cha demokalase:
• Choyamba, aliyense ayenera kusankha. Izi zikutanthauza kuti aliyense ayenera kuvota imodzi ndipo mavoti onse ayenera kukhala ndi mtengo wofanana.
• Chachiwiri, payenera kukhala china choti musankhe. Maphwando ndi ofuna kusankha ayenera kukhala ndi zisankho zomwe ndimachita nazo ndikuyenera kupereka chisankho chenicheni kwa ovota.
• Chachitatu, kusankha kuyenera kuperekedwa nthawi zonse. Zisankho ziyenera kuchitidwa pafupipafupi pambuyo pa zaka zingapo zilizonse.
• Chachinayi, munthu amene amasankhidwa ndi anthu ayenera kusankhidwa.
• Lachisanu, zisankho ziyenera kuchitidwa mwaulere komanso moyenera komwe anthu angasankhe monga momwe angafunire.
Izi zitha kuwoneka ngati zinthu zosavuta komanso zosavuta. Koma pali maiko ambiri kumene izi sizikwaniritsidwa. M’mutu uno tigwiritsa ntchito izi pa zisankho zomwe zidachitidwa mu dziko lathu kuti tiwone ngati titha kuyimbira zisankho za demokalase izi.
Language: Chichewa