De sâlt maart en de boargerlike oertreding beweging Mahatma yn Yndia

Mahatma Gandhi fûn yn sâlt in krêftich symboal dy’t de naasje kin ferienigje. Op 31 jannewaris 1930 stjoerde hy in brief nei Viceroy Irwin Stelt alve easken oan. Guon fan dizze wiene fan ‘e algemien belang; Oaren wiene spesifike easken fan ferskate klassen, fan yndustrialisten oan boeren. It idee wie om de easken breed te meitsjen, sadat alle klassen binnen Yndiaanske maatskippij mei har koe identifisearje kinne en elkenien tegearre yn in feriene kampanje koenen wurde brocht. De meast stirring fan alles wie de fraach om de sâltbelesting te ôfskaffe. Sâlt wie iets konsumeare troch de rike en de earmen, en it wie ien fan ‘e meast essensjele items fan iten. De belesting op sâlt en de oerheidsmonopoly oer syn produksje, ferklearre Mahatma Gandhi, iepenbiere it meast ûnderdrukkende gesicht fan Britske regel.

Mahatma Gandhi’s brief wie, op in manier, in ultimatum. As de easken net waarden folbrocht troch 11 maart, soe de brief ferklearre, soe it Kongres in Campaign fan ‘e Congressen steane. Irwin wie net ree om te ûnderhanneljen. Doe begon Mahatma Gandhi syn ferneamde Salt-maart begelaat troch 78 fan syn fertroude frijwilligers. De mars wie oer 240 mil, fan ‘e Ashrami fan Gandhiji yn Sabarmati nei de Gujarati Kuststêd Dandi. De frijwilligers rûnen 24 dagen, sawat 10 mil de dei. Tûzenen kaam om Mahatma Gandhi te hearren, wêr’t hy stoppe, en hy fertelde har wat hy bedoelde troch Swaraj en frege om de Britten te ûntbrekken. Op 6 april berikte hy Dandi, en seremoalheart de wet, de wet, produksje sâlt troch sâlt troch siedende seewetter.

Dit markearre it begjin fan ‘e beweging fan’ e boargerlike oertreding. Hoe wie dizze beweging oars as de net-gearwurking beweging? Minsken waarden no frege net allinich om gearwurking te wegerjen mei de Britten, lykas se yn 1921-22 dien hiene, mar ek om koloniale wetten te brekken. Tûzenen yn ferskate dielen fan it lân bruts de sâltwet, produsearre sâlt en oantoand foar it sâltfabriken fan ‘e regearing. Doe’t de bewegingspreid, waard bûtenlânsk doek boykot, en drankwinkels waarden picken. Peasants wegeren om ynkomsten en Chankidari-belestingen te beteljen, regearen regearen, en yn in protte plakken skeine minsken skoften yn ‘e reserveare bosken om hout te sammeljen en fee te sammeljen.

Soargen troch de ûntwikkelingen begon de koloniale regearing te arrinnearjen dat it Kongreslieders ien foar ien arrestearje. Dit late ta gewelddiedige botsingen yn in protte paleizen. Doe’t Abhneffar Khan, in fromme learling fan Mahatma, waard yn april 1930 arresteare, yn april oantoand yn ‘e strjitten fan Peshawar, facing Facing Cars and Police Sharing. In protte waarden fermoarde. In moanne letter, doe’t Mahatma sels sels waard arresteare, yndustriële wurknimmer oanfallen, gemeentlike gebouwen en railway-stasjons – alle struktueren dy’t Britske regel symbolisearre. In bang regear reagearre mei in belied fan brutasearring. Freedsum Satyagrahis waarden oanfallen, froulju en bern waarden slein, en sawat 100.000 minsken waarden arresteare.

Yn sa’n situaasje besleat Mahatma yn ‘e beweging fan’ e beweging te roppen en yn 5 maart 1931 yn in pakt te beljen. Troch te dielen yn in rûne tafel konferinsje) yn Londen en de regearing stimde de oerheid om de politike finzenen frij te meitsjen. Yn desimber 1931 gie Gandhiji nei Londen foar de konferinsje, mar de ûnderhannelingen brekke nei ûnderen en hy kaam werom yn teloarsteld. Werom yn Yndia ûntduts hy dat de regearing in nije syklus fan ûnderdrukking begon hie. Ghaffar Khan en Jawaharlal Nehru wiene sawol yn ‘e finzenis, it Kongres waard ferklearre yllegaal, en in searje maatregels wiene oplein om gearkomsten, demonstraasjes te foarkommen. Mei grutte eangst, ratde Mahatma Gandhi de beweging fan ‘e boargerlike oertreding. Foar mear as in jier gie de beweging troch, mar ferlear it troch 1934 it syn momentum.

  Language: West Frisian