1900 yilda mashhur musiqa nashr etuvchisi E.T. Paulning muqovasi sahifasida rasmga ega bo’lgan musiqa kitobini yaratdi (1-rasm). Ushbu rasmdan ko’rinib turibdiki, rasmning markazida ma’buda, taraqqiyot farishtasi, taraqqiyot farishtasi Yangi asrning bayrog’ini ko’targan. U vaqtli g’ildiraklar bilan g’ildirakda muloyimlik bilan yopiladi. Uning parvozi uni kelajakka olib bormoqda. Uning orqasida, orqasida suzish – bu taraqqiyot belgilari: temir yo’l, kamera, mashinalar, bosib chiqarish matbuot va fabrikasi.
Mashinalar va texnologiyalarning bu ulug’vorligi yuz yil oldin, bir necha yuzdan ortiq savdo jurnalining sahifalarida paydo bo’lgan rasmda yanada aniqlanadi (2-rasm). Bu ikkita sehrgarni ko’rsatadi. Yuqoridagi sharqdan chiroyli saroyni qurgan Sharq saroyini qurgan “Fordin” ning eng yuqori qismida joylashgan. Uning pastki qismida zamonaviy asboblar yangi sehrni to’qib olgan zamonaviy mexanik. Aladdin Sharq va o’tmish vakili sifatida namoyish etiladi, mexanik G’arb va zamonaviylik uchun mexanik.
Ushbu rasmlar bizga zamonaviy dunyoning g’alabador hisobini taklif etadi. Ushbu hisob doirasida zamonaviy dunyo tezkor texnologik o’zgarishlar va innovatsiyalar, mashinalar va fabrika, temir yo’l va bug ‘dasturlari bilan bog’liq. Shunday qilib, industrializatsiya tarixi shunchaki rivojlanish voqeasi bo’lib, zamonaviy yosh texnologik taraqqiyotning ajoyib vaqti sifatida paydo bo’ladi.
Ushbu rasmlar va uyushmalar endi ommabop tasavvurga aylandi. Siz tezkor industrializatsiya qilish davri va zamonaviylik davri sifatida ko’rmayapsizmi? Siz temir yo’llar va fabrikalarning tarqalishi va yuqori qavatli binolar va ko’priklar qurilishi jamiyatning rivojlanishining belgisidir?
Ushbu rasmlar qanday rivojlandi? Va biz ushbu g’oyalar bilan qanday bog’liqmiz? Sanoatlashtirish har doim tez texnologik rivojlanishga asoslanganmi? Bugun biz barcha ishlarning doimiy mexanizatsiyasini ulug’lashda davom etamizmi? Industralizatsiya odamlarning hayoti nimani anglatadi? Bunday savollarga javob berish uchun biz sanoatlashtirish tarixiga murojaat qilishimiz kerak.
Ushbu bobda biz ushbu tarixga birinchi bo’lib Britaniya, birinchi sanoat millatiga, so’ngra Hindistonga e’tibor qaratamiz, unda sanoat o’zgarishi namunasi mustamlakachilik qoidasi bilan bog’liq edi.
Language: Uzbek