দ্বিতীয় অধ্য়ায়
তথ্যৰ প্ৰক্ৰমণ
চমু প্ৰশ্ন উত্তৰঃ
১। কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ ক্ষেত্ৰত জুখিব পৰা গুণবোৰ কি কি?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ ক্ষেত্ৰত জুখিব পৰা গুণবোৰ হৈছে- বৰষুণৰ পৰিমাণ, উচ্চতা, জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব, শিক্ষাৰ স্তৰ, বয়সৰ গোট আদিৰ পাৰ্থক্য ।
২। কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ জোখ কাক বোলে?
উত্তৰঃ যি পৰিসাংখ্যিক কৌশলৰে, বিতৰণটোৰ মাজ বা কেন্দ্ৰ নিৰ্দ্ধাৰণ কৰা হয় তাকে কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ জোখ বোলা হয়।
৩। কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তি দেখুওৱা সংখ্যাটো এটা কি?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তি দেখুওৱা সংখ্যাটো এটা চেট্ (set) বা বন্টনৰ আটাইবোৰ তথ্যকে প্ৰতিনিধিত্ব কৰা সংখ্যা কাৰণ এই সংখ্যাটোক কেন্দ্ৰ কৰিয়েই আটাইবোৰ তথ্যই অৱস্থান কৰি থাকে।
৪। কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ জোখ কেইটা আৰু কি কি?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ জোখ তিনিটা। যেনে- গড়, মধ্যমা আৰু বহুলক।
৫। কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ জোখ কেইটাৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা।
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰবৃত্তিৰ জোখ কেইটা হৈছে- (i) গড়, (ii) মধ্যমা আৰু (iii) বহুলক।
(i) গড়ঃ গোটৰ আটাইবোৰ মূল্যকে যোগ কৰি মুঠ নিৰীক্ষণেৰে হৰণ বা ভাগ কৰিলে, গড় মূলটো পোৱা যায়।
(ii) মধ্যমাঃ তথ্যবোৰক ঊৰ্দ্ধ বা অধোক্ৰমত সজাই লোৱাৰ পিছত, সিঁহতৰ ঠিক মধ্য অৱস্থাত থকা ৰাশিটোকে মধ্যমা বোলে। ই প্ৰকৃত মূল্যতকৈ স্বাধীন। ঊৰ্দ্ধ বা অধোক্ৰমত তথ্যবোৰ সজায় লৈ, ঠিক মাজত যিটো সংখ্যা পোৱা যায় তাকে মধ্যমা বুলি হিচাপ কৰা হয়। মাজত এটা সংখ্যা নহৈ দুটা সংখ্যা হ’লে, তেনে সংখ্যা দুটাৰ গড় সংখ্যাটোৱেই মধ্যমা হ’ব।
(iii) বহুলকঃ কোনো বিভাজনত চলকৰ যিটো সংখ্যা আটাইতকৈ বেছিবাৰ উদ্ভৱ হয় তাকে বিভাজনটোৰ বহুলক বোলে। তোমালোকে নিশ্চয় লক্ষ্য কৰিছা যে ওপৰত উল্লেখ কৰা প্ৰত্যেকটো জোখেই, বেলেগ বেলেগ প্ৰকাৰৰ তথ্যলানিৰ পৰা উলিয়াব পৰা মধ্যমান।
৬। মধ্যমা কাক বোলে?
উত্তৰঃ তথ্যবোৰক ঊৰ্দ্ধ বা অধোক্ৰমত সজাই লোৱাৰ পিছত, সিঁহতৰ ঠিক মধ্য অৱস্থাত থকা ৰাশিটোকে মধ্যমা বোলে।
৭। বহুলক কাক বোলে?
উত্তৰঃ কোনো বিভাজনত চলকৰ যিটো সংখ্যা আটাইতকৈ বেছিবাৰ উদ্ভৱ হয় তাকে বিভাজনটোৰ বহুলক বোলে।
৮। মধ্যমাৰ এটা সুবিধা উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ মধ্যমাৰ এটা সুবিধা হৈছে- মধ্যমাৰ তথ্য ৰাশিৰ আটাইকেইটা মানৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত নহয়।
৯। মধ্যমাৰ এটা অসুবিধা কি?
উত্তৰঃ মধ্যমাৰ এটা অসুবিধা হৈছে- মধ্যমা নিৰ্ণয় কৰিবলৈ প্ৰথমে তথ্যবোৰক কোনো এটা ক্ৰমত সজাব লাগে।
১০। বহুলকৰ এটা সুবিধা লিখা।
উত্তৰঃ বহুলকৰ এটা সুবিধা হৈছে- বহুলক শ্ৰেণীটোত থকা খুব ডাঙৰ বা খুব সৰু ৰাশিৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত নহয়।
১১। বহুলকৰ এটা অসুবিধা লিখা।
উত্তৰঃ বহুলকৰ এটা অসুবিধা হৈছে- বহুলকৰ এটা শ্ৰেণীৰ সকলোবিলাক ৰাশিৰ ভিত্তিত নিৰ্ণয় কৰা নহয়।
১২। কোনো এক শ্ৰেণীত বহুলক নাথাকিব পাৰে নে?
উত্তৰঃ কোনো এক শ্ৰেণীত এটা মান আনতকৈ যদি সঘনাই উদ্ভৱ নহয় তেতিয়া সেই ৰাশিত বহুলক নাথাকিব পাৰে।
১৩। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰি অবিভাজিত তথ্যৰ পৰা কি উলিয়াব লাগিব?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰি অবিভাজিত তথ্যৰ পৰা গড় উলিয়াবলৈ হ’লে, প্ৰত্যেক নিৰীক্ষণৰ মূল্যবোৰ প্ৰথমে যোগ কৰা হয় আৰু তাক মুঠ নিৰীক্ষণ সংখ্যাৰে হৰণ বা ভাগ কৰা হয়।
১৪। পৰোক্ষ পদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ যেতিয়া নিৰীক্ষণ বা তথ্যবোৰৰ সমষ্টি বহুত ডাঙৰ হয়, তেতিয়া গড় উলিয়াবলৈ সাধাৰণতে পৰোক্ষ পদ্ধতি অৱলম্বন কৰা হয়। এই ক্ষেত্ৰত এটা স্থিৰ সংখ্যা লোৱা হয় আৰু প্ৰত্যেক নিৰীক্ষণৰ পৰা ইয়াক বিয়োগ কৰা হয়, ফলত নিৰীক্ষণৰ মূল্যবোৰ সৰু হৈ পৰে।
১৫। বিভাজিত তথ্যৰ পৰা গড় উলিওৱা নিয়মটো লিখা।
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ বা পৰোক্ষ পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰি, বিভাজিত তথ্যৰ পৰাও গড় হিচাপ কৰি উলিয়াব পাৰি।
১৬। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ বাৰংবাৰতা বিতৰণত যেতিয়া তথ্যবোৰক গোট কৰি লোৱা হয়, তেতিয়া প্ৰত্যেকটো তথ্যই নিজস্বতা হেৰুৱায়। যিটো শ্ৰণীত তথ্যবোৰ সোমাই পৰে তাৰে মধ্য বিন্দুটোৱে সকলোকে উপস্থাপন কৰে। বিভাজিত তথ্যৰ পৰা প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰে গড় উলিয়াবলৈ হ’লে প্ৰত্যেক শ্ৰেণী বা গোটৰ মধ্যবিন্দুৰ সংখ্যাটোৰে সেই গোটৰ বাৰংবাৰতাক পূৰণ কৰি লোৱা হয় (f);f x ৰ পূৰণফলক (x হ’ল প্ৰত্যেক শ্ৰেণীৰ বা গোটৰ মধ্যবিন্দু) যোগ কৰা হ’ল Σfx আৰু ইয়াক শেষত নিৰীক্ষণৰ সংখ্যাৰে (অৰ্থাৎ N) হৰণ কৰা হয়।
১৭। মধ্যমা কি?
উত্তৰঃ মধ্যমা হ’ল স্থানাংক গড়। ইয়াক এইদৰেও ক’ব পাৰি, ”কোনো এটা বিতৰণৰ মাজৰ সংখ্যাটো, যাৰ সোঁফালে আৰু বাওঁফালে সমান সংখ্যক তথ্য থাকে”। ইয়াক M চিহ্নৰে বুজোৱা হয়।
১৮। বহুলক কি?
উত্তৰঃ যি কোনো এটা বিতৰণত, যিটো তথ্য আটাইতকৈ অধিকবাৰ দেখা যায় তাকে বহুলক বোলে। ইয়াক চিহ্নিত কৰা হয় Z বা Mo ৰে। গড় আৰু মধ্যমাৰ তুলনাত বহুলক অতি কম পৰিমাণে ব্যৱহাৰ হয়। একে ধৰণৰ তথ্য সমষ্টিৰ কাৰণে এটাতকৈ অধিক বহুলক থাকিব পাৰে।
১৯। বিস্তাৰণে কেইটা আৰু কি কি গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ সমাধা কৰে লিখা।
উত্তৰঃ বিস্তাৰণে দুটা গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ সমাধা কৰে। যেনে-
(i) ই তথ্য সমষ্টিৰ প্ৰকৃতি সম্পৰ্কে বা বিতৰণ সম্পৰ্কে জনায়।
(ii) আৰু সমষ্টিটোৰ বিতৰণৰ সুস্থিৰতা বা মিল সৰ্ম্পকে জ্ঞাত কৰে।
২০। বিস্তাৰণ বা সিঁচৰিত জুখিবলৈ কি কি পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰা হয় লিখা।
উত্তৰঃ বিস্তাৰণ বা সিঁচৰিত জুখিবলৈ তলৰ পদ্ধতিবোৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। যেনে-
(i) পৰিসৰ (Range)
(ii) চতুৰ্থক বিচ্যুতি (Quartile Deviation)
(iii) গড় বিচ্যুতি (Mean Deviation)
(iv) মান বিচ্যুতি আৰু বিচৰণ গুণাংক (Standard Deviation and Co-efficient of Variation c.v.)
(v) লৰেঞ্জ বক্ৰ (Lorenz curve)
২১। পৰিসৰ কি?
উত্তৰঃ কোনো এটা তথ্য সমষ্টিৰ বিতৰণৰ আটাইতকৈ সৰু তথ্য দুটাৰ পাৰ্থক্যকে পৰিসৰ বোলে। গতিকে ই সাধাৰণভাৱে সৰু আৰু ডাঙৰ সংখ্যা দুটাৰ মাজৰ দূৰত্বকে বুজায়। উচ্চ মানৰ সংখ্যাৰ পৰা নিম্ন মানৰ সংখ্যাটো বিয়োগ কৰিও ইয়াক পাব পাৰি।
২২। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ দ্বাৰা আপুনি কি বুজায়?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ এক জোখ (কেন্দ্ৰ বা কেন্দ্ৰীয় অৱস্থানৰ জোখ বুলিও কোৱা হয়) হৈছে এক সাৰাংশ জোখ যি ডাটাৰ একক মূল্যৰ সৈতে সম্পূৰ্ণ সংহতি বৰ্ণনা কৰাৰ চেষ্টা কৰে যি ইয়াৰ বিতৰণৰ মাজৰ বা কেন্দ্ৰক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।
২৩। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ ৪ জোখ কি?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ চাৰিটা পদক্ষেপ হৈছে অৰ্থ, মধ্যম, মোড আৰু মধ্যপৰিসৰ। ইয়াত, পৰিসাংখ্যিক ডাটা মূল্যৰ এটা ছেটৰ মধ্য-পৰিসৰ বা মধ্য-চৰম হৈছে ডাটা ছেটএটাত সৰ্বাধিক আৰু নিম্নতম মূল্যৰ গাণিতিক গড়।
২৪। আপুনি কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা কেনেদৰে গণনা কৰিব?
উত্তৰঃ ডাটাছেট এটাৰ পাটিগণিতীয় গড় (যি জ্যামিতিক অৰ্থতকৈ পৃথক) হৈছে মুঠ মূল্যৰ সংখ্যাৰ দ্বাৰা বিভক্ত সকলো মূল্যৰ যোগফল। ই কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ আটাইতকৈ সচৰাচৰ ব্যৱহৃত জোখ কিয়নো গণনাত সকলো মান ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
২৫। প্ৰৱণতা বুলি কাক কোৱা হয়?
উত্তৰঃ দহ· ডেন· চাই ˈten-dən(টি)-sē বহুবচন প্ৰৱণতা। : এক নিৰ্দিষ্ট ধৰণৰ চিন্তা বা কাৰ্য্যৰ প্ৰৱণতা। : স্থান, বস্তু, প্ৰভাৱ বা সীমাৰ ফালে দিশ বা দৃষ্টিভংগী। : লিখা বা কোৱা কিবা এটাৰ উদ্দেশ্যপূৰ্ণ প্ৰৱণতা: লক্ষ্য।
২৬। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ?
উত্তৰঃ মনোবিজ্ঞানত কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা অতি উপযোগী। ই আমাক জানিবলৈ দিয়ে যে ডাটাৰ এটা সংহতিৰ বাবে স্বাভাৱিক বা ‘গড়’ কি। ই ছেট ডাটা এটা প্ৰতিনিধিমূল্যলৈ ঘনীভূত কৰে, যি আপুনি বৃহৎ পৰিমাণৰ ডাটাৰ সৈতে কাম কৰোঁতে উপযোগী হয়।
২৭। মধ্যমা কিয় অৰ্থতকৈ ভাল?
উত্তৰঃ গড়টো স্বাভাৱিক বিতৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। মধ্যমাসাধাৰণতে তীক্ষ্ণ বিতৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গড়টো এটা শক্তিশালী সঁজুলি নহয় কিয়নো ই মুখ্যতঃ বাহিৰৰ লোকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাত বিতৰণ ৰখাৰ বাবে মধ্যমাটো অধিক উপযুক্ত কিয়নো ই বহুত বেছি শক্তিশালী আৰু বোধগম্য।
২৮। ম’ড মেডিয়ান কি?
উত্তৰঃ ডাটা ছেটএটাৰ গড় (গড়) ডাটা ছেটত সকলো সংখ্যা যোগ কৰি আৰু তাৰ পিছত ছেটত মূল্যৰ সংখ্যাৰ দ্বাৰা বিভাজন কৰি পোৱা যায়। যেতিয়া ডাটা ছেট এটা কমেও ৰ পৰা সৰ্বশ্ৰেষ্ঠলৈ অৰ্ডাৰ কৰা হয় তেতিয়া মধ্যমা হৈছে মধ্যম মূল্য। মোডটো হৈছে ডাটা ছেটএটাত সঘনাই হোৱা সংখ্যা।
২৯। মধ্যমা কেনেদৰে গণনা কৰিব? মধ্যমা বিচাৰি উলিওৱা।
উত্তৰঃ (১)ডাটা পইণ্টবোৰ সৰুৰ পৰা ডাঙৰলৈ সজাওক।
(২) যদি ডাটা পইণ্টৰ সংখ্যা বিসদৃশ হয়, মধ্যমা হৈছে তালিকাৰ মাজৰ ডাটা বিন্দু।
(৩) যদি ডাটা পইণ্টৰ সংখ্যা সমান হয়, মধ্যমা হৈছে তালিকাৰ দুটা মধ্যম ডাটা বিন্দুৰ গড়।
৩০। পৰিসংখ্যাত আপুনি কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা কেনেদৰে ব্যৱহাৰ কৰে?
উত্তৰঃ ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে গাণিতিক গড়, আৰু এইটো সম্ভৱতঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ জোখ যে আপুনি আটাইতকৈ পৰিচিত। গড় গণনা কৰাটো অতি সৰল। আপুনি কেৱল সকলো বোৰ মান যোগ কৰে আৰু আপোনাৰ ডাটাছেটত পৰ্যৱেক্ষণৰ সংখ্যাৰ দ্বাৰা বিভাজন কৰে। গড়ৰ গণনাত ডাটাত সকলো মূল্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
৩১। নেতিবাচক প্ৰৱণতা কি?
উত্তৰঃ আমাৰ মানুহৰ ইতিবাচক বা নিৰপেক্ষ অভিজ্ঞতাতকৈ নেতিবাচক অভিজ্ঞতাক অধিক গুৰুত্ব দিয়াৰ প্ৰৱণতা আছে। ইয়াক নেতিবাচক পক্ষপাতিত্ব বুলি কোৱা হয়। আমি আনকি নেতিবাচক অভিজ্ঞতাবোৰ তুচ্ছ বা অপ্ৰয়োজনীয় হ’লেও নেতিবাচকৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিওঁ।
৩২। উচ্চ প্ৰৱণতা কি?
উত্তৰঃ এক মনোভাৱ, অভ্যাস বা পৰিস্থিতি যি এক নিৰ্দিষ্ট ধৰণে বিকশিত হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিছে। এক বৰ্ধিত/বৰ্ধিত প্ৰৱণতা।
৩৩। প্ৰৱণতাৰ উদাহৰণ কি?
উত্তৰঃ এটা প্ৰৱণতা হৈছে কিবা এটা কৰাৰ প্ৰৱণতা। উদাহৰণ স্বৰূপে, কুকুৰবোৰৰ অচিনাকি লোক আৰু মেইল মেনৰ ওচৰত ভুকিবলৈ প্ৰৱণতা থাকে। আমাৰ সকলোৰে প্ৰৱণতা আছে: আমি কৰিব বিচৰা, বা কৰিব বিচৰা কামবোৰ, বা কেৱল কৰাত সহায় কৰিব নোৱাৰো।
৩৪। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা পক্ষপাতিত্বৰ কাৰণ কি?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ পক্ষপাতিত্ব প্ৰায়ে হয় যেতিয়া গ্ৰাহক এজনে একে উত্তৰৰ সৈতে জৰীপ এটাত একাধিক সামগ্ৰীৰ মাজেৰে গৈ থাকে, বিশেষকৈ টেবুল প্ৰকাৰত, য’ত সকলো বোৰ উত্তৰ ইজনে সিজনৰ সৈতে তুলনা কৰা হয়।
৩৫। মানক বিচ্যুতি কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ?
উত্তৰঃ মানক বিচ্যুতি গুৰুত্বপূৰ্ণ কিয়নো ই ডাটা বিতৰণ কৰাৰ সময়ত জোখবোৰ বুজাত সহায় কৰে। ডাটা যিমানে বিতৰণ কৰা হ’ব, সেই ডাটাৰ মানক বিচ্যুতি সিমানেই অধিক হ’ব।
৩৬। অৰ্থ মোড আৰু মানক বিচ্যুতি কি?
উত্তৰঃ গড় মূল্য (অৰ্থ) সৰ্বাধিক সঘনাই ঘটা মূল্য (মোড) গড় হিচাপত, প্ৰতিটো জোখ গড় (গড়ৰ মানক বিচ্যুতি) মূল্যৰ পৰা কিমান বিচ্যুত হয় যাৰ ওপৰত আপোনাৰ ডাটা ছেট হয় (পৰিসৰ), আৰু। ছেটৰ নিম্নতম আৰু সৰ্বোচ্চ মূল্যৰ মাজৰ মধ্যবিন্দু (মধ্যমা)।
৩৭। মানক বিচ্যুতি আৰু প্ৰভেদ কি?
উত্তৰঃ পৰিসৰ আৰু আন্তঃকোৱাৰ্টাইল পৰিসৰৰ বিপৰীতে, প্ৰভেদ হৈছে এক বিচ্ছুৰণৰ এক পৰিমাপ যি ডাটা ছেটএটাত সকলো ডাটা পইণ্টৰ বিস্তাৰ বিবেচনা কৰে। এয়া হৈছে আটাইতকৈ সঘনাই ব্যৱহৃত বিচ্ছুৰণৰ জোখ, লগতে মানক বিচ্যুতি, যি হৈছে কেৱল প্ৰভেদৰ বৰ্গমূল।
৩৮। আটাইতকৈ স্থিৰ হোৱাৰ অৰ্থ কিয়?
উত্তৰঃ মেডিয়ানে মধ্যম সৰ্বাধিক সংখ্যা বিবেচনা কৰে। কিন্তু অৰ্থ হৈছে ছেটৰ সকলো সংখ্যাৰ গড়। যিহেতু অৰ্থহৈছে এক প্ৰদত্ত বিতৰণত সকলো পৰ্যৱেক্ষণ ব্যৱহাৰ কৰে। সেয়েহে, অৰ্থক আটাইতকৈ স্থিৰ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
৩৯। নামমাত্ৰ তথ্যৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰঃ নামমাত্ৰ ডাটা হৈছে ডাটা যাক চলকএটাৰ ভিতৰত পাৰস্পৰিক ভাৱে একচেটিয়া শ্ৰেণীত লেবেল লগাব বা শ্ৰেণীবদ্ধ কৰিব পাৰি। এই শ্ৰেণীবোৰ অৰ্থপূৰ্ণ উপায়েৰে অৰ্ডাৰ কৰিব নোৱাৰি। উদাহৰণ স্বৰূপে, পৰিবহনৰ পছন্দৰ পদ্ধতিৰ নামমাত্ৰ পৰিৱৰ্তনশীলতাৰ বাবে, আপোনাৰ গাড়ী, বাছ, ৰেল, ট্ৰাম বা চাইকেলৰ শ্ৰেণী থাকিব পাৰে।
৪০। মোডৰ সুবিধা কি?
উত্তৰঃ মোড বুজিবলৈ সৰল আৰু গণনা কৰিবলৈ সহজ। ইয়াক গ্ৰাফিকভাৱে অৱস্থিত কৰিব পাৰি, গড় আৰু মধ্যমাৰ বিপৰীতে। ইয়াক গুণগত বিশ্লেষণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
৪১। মই অৰ্থপূৰ্ণ বা মধ্যমা ব্যৱহাৰ কৰা উচিত নেকি? এইটো কেতিয়া প্ৰযোজ্য?
উত্তৰঃ গড়টো স্বাভাৱিক সংখ্যা বিতৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, য’ত কম পৰিমাণৰ আউটলাইৰ থাকে। মধ্যমাটো সাধাৰণতে তীক্ষ্ণ সংখ্যা বিতৰণৰ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা ঘূৰাই দিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
৪২। তেওঁলোকক কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ ব্যৱস্থা বুলি কিয় কোৱা হয়?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ ব্যৱস্থাবোৰক এনেধৰণৰ বুলি কোৱা হয় কিয়নো তেওঁলোকে আমাক তথ্যৰ মাজত কি ঘটি আছে সেয়া কয়। যেতিয়া আমি সংখ্যাৰ এটা গোট চাই থাকো, গড়, মোড, আৰু মধ্যমায়ে আমাক মাজৰ সংখ্যাবোৰৰ বিষয়ে তথ্য দিয়ে, কিন্তু কোনো বাহিৰৰ বিষয়ে নহয়।
৪৩। আমি ইতিবাচকতকৈ অধিক নেতিবাচক কিয়?
উত্তৰঃ মানুহৰ মগজুৰ নেতিবাচক অভিজ্ঞতা বা আদান-প্ৰদানক ইতিবাচক অভিজ্ঞতাতকৈ অধিক গুৰুত্ব দিয়াৰ (আৰু মনত ৰখা) এক প্ৰাকৃতিক প্ৰৱণতা থাকে – সেইবোৰ অধিক পৃথক হয়। মনোবিজ্ঞানীসকলে ইয়াক নেতিবাচক পক্ষপাতিত্ব বুলি কয়। মনোবিজ্ঞানী আৰু লেখক ৰিক হেনছনে কয়, “আমাৰ মগজুবেয়া বস্তুবিলাকৰ সন্ধান কৰিবলৈ আৰু ভাবুকিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিবলৈ তাঁৰযুক্ত।”
৪৪। মানুহ স্বাভাৱিকতে নেতিবাচক নেকি?
উত্তৰঃ নেতিবাচকৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিবলৈ আমাৰ মগজু বিৱৰ্তনৰ জৰিয়তে কঠিন হৈ পৰিছে। প্ৰাগৈতিহাসিক দিনবোৰৰ পৰা পোৱা, আদিম মানুহে বিপদ এৰাই চলিবলৈ আৰু জীয়াই থকাৰ হাৰ বৃদ্ধি কৰিবলৈ ভাবুকি পঞ্জীয়ন কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব লগা হৈছিল। বিপদৰ (নেতিবাচক উদ্দীপনা) সৈতে অধিক সম্পৰ্কিত ব্যক্তিসকলে দীঘলীয়া সময় জীয়াই থাকিছিল আৰু তেওঁলোকৰ জিন আগবঢ়াই ছিল।
৪৫। প্ৰৱণতাৰ আন নাম কি?
উত্তৰঃ প্ৰৱণতাৰ কিছুমান সচৰাচৰ সমাৰ্থক হৈছে বিদ্যুৎ, ড্ৰিফ্ট, টেনৰ আৰু ট্ৰেণ্ড। যদিও এই সকলোবোৰ শব্দৰ অৰ্থ হৈছে “এক নিৰ্দিষ্ট দিশত চলাচল”, প্ৰৱণতাৰ অৰ্থ হৈছে কেতিয়াবা এক প্ৰৱণশক্তি।
৪৬। প্ৰৱণতা তত্ত্ব কি?
উত্তৰঃ ফাৰ্ডিনাণ্ড খ্ৰীষ্টান বাউৰত। … তেওঁ দৃঢ়তাৰে কৈছিল যে, সুসমাচাৰবোৰে তেওঁলোকৰ লেখকসকলৰ এক মধ্যস্থতাকাৰী বা মীমাংসামূলক বিষয় প্ৰকাশ কৰে যাতে ইহুদী-অজাতিৰ বিবাদ ৰক্ষা কৰিব পাৰি। বাউৰে পৰৱৰ্তী লেখকসকলৰ দ্বাৰা পৰিৱৰ্তন কৰা এটা প্ৰাৰম্ভিক সুসমাচাৰৰ অস্তিত্ব ৰক্ষা কৰিছিল।
৪৭। প্ৰৱণতা কি?
উত্তৰঃ প্ৰৱণতা, প্ৰৱণতা, ড্ৰিফ্ট, টেনৰ, বৰ্তমানৰ অৰ্থ হৈছে এক নিৰ্দিষ্ট দিশত চলাচল। প্ৰৱণতাৰ অৰ্থ হৈছে কেতিয়াবা এক প্ৰৱঞ্চক শক্তিৰ সমান প্ৰৱণতা। মুদ্ৰাস্ফীতিৰ প্ৰৱণতাৰ প্ৰতি এক সাধাৰণ প্ৰৱণতা এটা ঘূৰ্ণায়মান বা অনিয়মীয়া পাঠ্যক্ৰমৰ দ্বাৰা বজাই ৰখা সাধাৰণ দিশৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য হয়।
৪৮। আপুনি প্ৰৱণতা কেনেদৰে ব্যৱহাৰ কৰে?
উত্তৰঃ প্ৰৱণতা (কাৰোবাৰ বাবে/কিবা এটা কৰাৰ বাবে) (কিবা এটা কৰাৰ) মই নাৰ্ভাস হ’লে অত্যাধিক কথা কোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে। পৰিয়ালত এই ৰোগ টো চলি থকাৰ প্ৰৱণতা আছে। এই সামগ্ৰীটো ধুলে সংকুচিত হোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে। প্ৰৱণতা (কিবা এটাৰ প্ৰতি/প্ৰতি) তাইৰ সাৱধানতাৰ প্ৰতি এক শক্তিশালী প্ৰাকৃতিক প্ৰৱণতা আছে।
৪৯। ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ প্ৰৱণতাৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰঃ বৈদ্যুতিক নেতিবাচকতা, নেতিবাচকতা – (ৰসায়ন) আয়নিক বন্ধন গঠনত ইলেক্ট্ৰনআকৰ্ষণ কৰাৰ পৰমাণু বা ৰেডিকেলৰ প্ৰৱণতা। ষ্টেইনেবিলিটি – (চাইটোলজী) কোষ বা কোষৰ অংশবোৰৰ কিছুমান ৰঙেৰে বিশেষভাৱে দাগ লগাব পৰা ক্ষমতা।
৫০। পাৰিবাৰিক প্ৰৱণতাৰ উদাহৰণ কি?
উত্তৰঃ পাৰিবাৰিক প্ৰৱণতাৰ উদাহৰণত চিকিৎসকৰ এটা পৰিয়াল অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে – য’ত এগৰাকী মাতৃ, পিতৃ, তেওঁলোকৰ দুই পুত্ৰ, তেওঁলোকৰ ভতিজী আৰু নাতিনী সকলো চিকিৎসক। আন এটা উদাহৰণ হ’ব পাৰে পাৰিবাৰিক হতাশা, য’ত এজন পুত্ৰ আৰু তেওঁৰ ককা-আইতাই হতাশাত ভুগিব পাৰে যদিও তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃয়ে এই ৰোগৰ সন্মুখীন নহয়।
৫২। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাক কিহে প্ৰভাৱিত কৰে?
উত্তৰঃ অৰ্থ, মধ্যম আৰু মোড হৈছে কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ পৰিমাপ। অৰ্থাৎ হৈছে কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ একমাত্ৰ জোখ যি সদায় বাহিৰৰ লোকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়।
৫৩। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা কিহৰ দ্বাৰা আটাইতকৈ বেছি প্ৰভাৱিত হয়?
উত্তৰঃ উত্তৰ আৰু ব্যাখ্যাঃ বিকল্প এ হৈছে সমাধান যিহেতু ইয়াৰ গণনাত নিৰ্ধাৰিত ডাটাৰ প্ৰতিটো বিন্দু অন্তৰ্ভুক্ত থাকে, ই কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ জোখ হৈ পৰে যি টো বাহিৰৰ বা চৰম মূল্যৰ প্ৰতি আটাইতকৈ সংবেদনশীল।
৫৪। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতা কোনে বিচাৰি পাইছিল?
উত্তৰঃ এই শব্দটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৬৯০ ৰ দশকৰ মাজভাগত এডমাণ্ড হেলীৰ (১৬৫৬-১৭৪২) লিখনিত পোৱা যায়, আৰু ইয়াক গেলিলিঅ’ৰ (১৫৬৪-১৬৪২) সময়ৰ পৰা এটা চলকৰ পৰ্যৱেক্ষণৰ সাৰাংশ দিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।
৫৫। ইয়াক মানক বিচ্যুতি কিয় বুলি কোৱা হয়?
উত্তৰঃ এছডিৰ বাবে “মানক বিচ্যুতি” নামটো কাৰ্ল পিয়াৰছনৰ পৰা আহিছিল। মই অনুমান কৰিম যে তেওঁ ইয়াক এক মানক ব্যৱস্থা হিচাপে পৰামৰ্শ দিব বিচাৰিছিল। যদি কিবা হয়, মই অনুমান কৰো যে মানককৰণৰ প্ৰসংগবোৰ হয় স্বতন্ত্ৰ বা নিজে এছ.ডি.-ৰ প্ৰতি ইংগিত দিয়ে।
৫৬। আমি কিয় প্ৰভেদ ব্যৱহাৰ কৰোঁ?
উত্তৰঃ পৰিসংখ্যাবিদসকলে ডাটা ছেটৰ ভিতৰত ব্যক্তিগত সংখ্যাবোৰ ইজনে সিজনৰ সৈতে কেনেদৰে সম্পৰ্কিত হয় চাবলৈ প্ৰভেদ ব্যৱহাৰ কৰে, বহল গাণিতিক কৌশল যেনে সংখ্যাবোৰ কোৱাৰ্টাইলত সজোৱাৰ সলনি। প্ৰভেদৰ সুবিধা টো হ’ল যে ই তেওঁলোকৰ দিশ নিৰ্বিশেষে গড়ৰ পৰা সকলো বিচ্যুতিক একে ধৰণে গণ্য কৰে।
৫৭। মধ্যমা কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ?
উত্তৰঃ মধ্যমাটোৱে ডাটাছেটএটাৰ কেন্দ্ৰৰ এক সহায়ক জোখ প্ৰদান কৰে। মধ্যমাক গড়ৰ সৈতে তুলনা কৰি, আপুনি ডাটাছেট এটা বিতৰণৰ ধাৰণা পাব পাৰে। যেতিয়া গড় আৰু মধ্যমা একে হয়, ডাটাছেটটো নিম্নতমৰ পৰা সৰ্বোচ্চ মূল্যলৈ কম বেছি পৰিমাণে সমানভাৱে বিতৰণ কৰা হয়।
৫৮। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ ব্যৱস্থাৰ তিনিটা সুবিধা কি?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ ব্যৱস্থাৰ তিনিটা সুবিধা হৈছে- (১)কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ আটাইতকৈ সচৰাচৰ ব্যৱহৃত ব্যৱস্থা সেয়েহে গণনা কৰা সহজ। (২)ই সকলো মূল্যবোধ বিবেচনা কৰে। তুলনাৰ বাবে উপযোগী। (৩)প্ৰতিটো ছেটৰ এটা আৰু কেৱল এটা অৰ্থ আছে।
৫৯। বাহিৰৰ উদাহৰণ কি?
উত্তৰঃ ডাটাৰ এটা ছেটত বেছিভাগ আন মানৰ “বাহিৰত” থকা মূল্য (বহুত সৰু বা ডাঙৰ)। উদাহৰণ স্বৰূপে, ২৫,২৬,২৭,৮৫,৩৩,২৭,২৮ নম্বৰত ৩ আৰু ৮৫ দুয়োটা “আউটলাইৰ”।
৬০। মানক বিচ্যুতি দুটা প্ৰকাৰ কি?
উত্তৰঃ দুটা প্ৰকাৰৰ মানক বিচ্যুতি আছে: জনসংখ্যাৰ মানক বিচ্যুতি আৰু নমুনা মানক বিচ্যুতি। দুয়োটাই এটা ছেটত বিচ্ছুৰণৰ পৰিমাণ জোখে। কিন্তু যদিও জনসংখ্যাই ডাটা ছেটএটাত সকলো মান গণনা কৰে, নমুনা মানক বিচ্যুতিয়ে মানগণনা কৰে যিবোৰ মুঠ ডাটা ছেটৰ কেৱল এটা অংশ।
৬১। মধ্যমা কিয় অৰ্থতকৈ ভাল?
উত্তৰঃ গড়টো স্বাভাৱিক বিতৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। মধ্যমাসাধাৰণতে তীক্ষ্ণ বিতৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গড়টো এটা শক্তিশালী সঁজুলি নহয় কিয়নো ই মুখ্যতঃ বাহিৰৰ লোকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়। কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাত বিতৰণ ৰখাৰ বাবে মধ্যমাটো অধিক উপযুক্ত কিয়নো ই বহুত বেছি শক্তিশালী আৰু বোধগম্য।
৬২। গড় আৰু মধ্যমাৰ মাজত পাৰ্থক্য কি?
উত্তৰঃ সকলো বোৰ ব্যক্তিগত মূল্য যোগ কৰি আৰু এই মুঠক পৰ্যৱেক্ষণৰ সংখ্যাৰ দ্বাৰা বিভক্ত কৰি গড় গণনা কৰা হয়। মধ্যমাটো “মধ্যম” মূল্য গ্ৰহণ কৰি গণনা কৰা হয়, যাৰ বাবে আধা পৰ্যৱেক্ষণ ডাঙৰ আৰু আধা সৰু হয়।
৬৩। পৰিসংখ্যাত মোড কিয় ব্যৱহাৰ কৰা হয়?
উত্তৰঃ পৰিসংখ্যাত, মোডহৈছে এক নিৰ্দিষ্ট ছেটত বাৰে বাৰে ঘটি থকা মূল্য। আমি এইটোও ক’ব পাৰোঁ যে ডাটা ছেটএটাৰ মূল্য বা নম্বৰ, যাৰ উচ্চ কম্পনাঙ্ক আছে বা অধিক সঘনাই দেখা যায়, ইয়াক মোড বা মডেল মান বুলি কোৱা হয়। ই কেন্দ্ৰীয় প্ৰৱণতাৰ তিনিটা পদক্ষেপৰ ভিতৰত এটা, গড় আৰু মধ্যমাৰ বাহিৰে।
৬৪। মধ্যমাৰ প্ৰতীক কি?
উত্তৰঃ আলোচনী প্ৰবন্ধবোৰত, গড়টো সাধাৰণতে এম.-ৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হয়, আৰু মধ্যমাটো এম.ডি.এন. মানক বিচ্যুতি চিহ্নৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হয়: (গ্ৰীক নিম্ন-কেছ আখৰ,”চিগমা”) সাধাৰণতে জনসংখ্যাৰ মানক বিচ্যুতিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
৬৫। চিগমা বনাম মানক বিচ্যুতি কি?
উত্তৰঃ স্বাভাৱিক বিতৰণৰ মানক বিচ্যুতি প্ৰতিনিধিত্ব কৰা চিগমা (σ) আৰু ‘ৰ’ মাজৰ পাৰ্থক্য হৈছে যে চিগমাই (σ) অসীম সংখ্যক জোখৰ পৰা আহৰণ কৰা আদৰ্শিত জনসংখ্যা মানক বিচ্যুতি সূচায়, আনহাতে ‘বোৰে’ সীমিত সংখ্যক জোখৰ পৰা আহৰণ কৰা নমুনা মানক বিচ্যুতি প্ৰতিনিধিত্ব কৰে
৬৬। মধ্যমাৰ দ্বিতীয় নাম টো কি?
উত্তৰঃ মধ্যমাৰ কিছুমান সচৰাচৰ সমাৰ্থক হৈছে গড়, অৰ্থ আৰু নিয়ম। যদিও এই সকলোবোৰ শব্দৰ অৰ্থ হৈছে “এক মধ্যবিন্দু প্ৰতিনিধিত্ব কৰা কিবা,” মধ্যমা সেই মূল্যৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য হয় যি য়ে তলত যিমান উদাহৰণ আছে সিমান ওপৰত প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।
৬৭। ৫০ জনৰ মাজভাগ কি?
উত্তৰঃ ইয়াত এন = ৫০, যি টো সমান। ক’ত, এন হৈছে প্ৰদত্ত সংখ্যাৰ সংখ্যা। সেয়েহে, প্ৰথম ৫০ টা সম্পূৰ্ণ সংখ্যাৰ মাজৰ মধ্যমা হৈছে ২৪.৫।
৬৮। পোনপটীয়া পদ্ধতি টো কি বৰ্ণনা কৰা হয়?
উত্তৰঃ বিশেষ্যঃ এক শিক্ষণ পদ্ধতি যি য়ে দৃঢ় পৰ্যৱেক্ষণ আৰু ব্যৱহাৰিক অভিজ্ঞতাৰ সপক্ষে তাত্ত্বিক আলোচনা আৰু ঐতিহাসিক বিবেচনাৰ সৈতে বিতৰণ কৰিব বিচাৰে।
৬৯। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ নীতিবোৰ কি?
উত্তৰঃ ইয়াৰ মুখ্য নীতিবোৰ হৈছেঃ শিক্ষাৰ্থীসকলক লক্ষ্য ভাষাত শিকোৱা উচিত; কোনো অনুবাদৰ অনুমতি দিয়া উচিত নহয়; ব্যাকৰণ আৱেগিকভাৱে শিকোৱা উচিত; মৌখিক আৰু শ্ৰৱণ দক্ষতা হৈছে নিৰ্দেশনাৰ মুখ্য কেন্দ্ৰবিন্দু।
৭০। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ উদাহৰণ কি?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিটোৱে প্ৰকৃততে নগদ প্ৰবাহৰ বিবৃতিত মুখ্য নগদ ৰচিদ আৰু পৰিশোধবোৰ তালিকাভুক্ত কৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে, নগদ ৰচিদবোৰ প্ৰায়ে গ্ৰাহক, কমিছন আৰু ভাড়াতীয়াৰ পৰা তালিকাভুক্ত কৰা হয়। নগদ পৰিশোধ সাধাৰণতে কেইবাটাও শ্ৰেণীত বিভক্ত কৰা হয় যেনে ইনভেণ্টৰী, পেৰোল, সূত, ভাড়া, আৰু কৰ।
৭১। শিক্ষাদানৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যক্ষ দৃষ্টিভংগী কি?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ শিক্ষাদান/নিৰ্দেশনা হৈছে শিক্ষাদানৰ বাবে এক ধাপে ধাপে, পাঠ-অনুসৰি পদ্ধতি যাক স্ক্ৰিপ্ট কৰা হয় আৰু পূৰ্ব-নিৰ্ধাৰিত দক্ষতা আহৰণ ক্ৰম অনুসৰণ কৰে।
৭২। ইয়াক পোনপটীয়া পদ্ধতি বুলি কিয় কোৱা হয়?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিটো সাধাৰণ দৈনন্দিন পৰিস্থিতিত বিদেশী ভাষা কোৱাৰ সময়ত, আৰু শুনি থাকোঁতে শিক্ষাৰ্থীৰ পোনপটীয়া জড়িততাৰ ওপৰত আধাৰিত। ফলস্বৰূপে, যথেষ্ট মৌখিক আদান-প্ৰদান, ভাষাটোৰ স্বতঃস্ফূৰ্ত ব্যৱহাৰ, কোনো অনুবাদ নাই, আৰু যদি ব্যাকৰণৰ নিয়ম আৰু বাক্যবিন্যাসৰ কোনো বিশ্লেষণ থাকে তেন্তে কম।
৭৩। প্ৰত্যক্ষ আৰু পৰোক্ষ পদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ নগদ প্ৰবাহ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিয়ে নগদ ৰচিদ আৰু পৰিশোধৰ পৰিৱৰ্তন নিৰ্ধাৰণ কৰে, যিবোৰ অপাৰেচন শাখাৰ পৰা নগদ প্ৰবাহত প্ৰতিবেদিত হয়। পৰোক্ষ পদ্ধতিটোৱে এটা সময়ত উৎপন্ন হোৱা মুঠ উপাৰ্জন লয় আৰু অন্তৰ্নিহিত নগদ প্ৰবাহ নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ সম্পদ আৰু দায়বদ্ধতা একাউণ্টত পৰিৱৰ্তন যোগ বা বিয়োগ কৰে।
৭৪। পোনপটীয়া পদ্ধতি কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ?
উত্তৰঃ এইটো ক’ব পাৰি যে প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে পাঠৰ সময়ত মাতৃভাষাৰ ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰাৰ জৰিয়তে, লগতে ভাষিক প্ৰতিক্ৰিয়াৰ প্ৰশিক্ষণৰ জৰিয়তে বিদেশী ভাষাত যোগাযোগৰ দক্ষতা শিকোৱা।
৭৯। পোনপটীয়া পদ্ধতি কিয় সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতি হৈছে বিদেশী ভাষা শিকাৰ এক অধিক দ্ৰুত আৰু সহজ উপায়। শিক্ষাৰ্থীসকলে ৫-৬ গুণ বেছি কথা কয়। পোনপটীয়া পদ্ধতিয়ে প্ৰকৃত বিদেশী পৰিৱেশঅনুকৰণ কৰে। ভাষা প্ৰাকৃতিকভাৱে শিকোৱা হয় – কথা কোৱাৰ জৰিয়তে।
৮০। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ পিতৃ কোন?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতি, যাক কথোপকথন পদ্ধতি বা প্ৰাকৃতিক পদ্ধতি বুলিও কোৱা হয়, ব্যাকৰণ অনুবাদ পদ্ধতিৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে মেক্সিমিলিয়ান বেৰ্লিটজে (১৮৫২-১৯২১) বিকশিত কৰিছিল।
৮১। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিত শিক্ষকৰ ভূমিকা কি?
উত্তৰঃ শিক্ষাৰ্থীসকলে লক্ষ্য ভাষাত শব্দবোৰ জানিবলৈ শিক্ষকহৈছে উৎস। শিক্ষকসকলে লক্ষ্য ভাষা কোৱা লোকসকলৰ ইতিহাসৰে গঠিত সংস্কৃতিকে ধৰি লক্ষ্য ভাষাৰ তথ্য প্ৰদান কৰে। শিক্ষকজন শিক্ষাৰ্থীসকলৰ অংশীদাৰ।
৮২। কোনটো পদ্ধতি পোনপটীয়া পদ্ধতি হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে?
উত্তৰঃ সচৰাচৰ ব্যৱহৃত পোনপটীয়া পদ্ধতিবোৰৰ ভিতৰত আছে গাউছ এলিমিনেচন পদ্ধতি আৰু এলইউ পচন পদ্ধতি (নিম্ন ত্ৰিভুজাকাৰ মেট্ৰিক্স আৰু ওপৰৰ ত্ৰিভুজাকাৰ মেট্ৰিক্সৰ সামগ্ৰী এটাত মেট্ৰিক্স এটা কাৰক কৰা)।
৮৩। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ বিশেষত্ববোৰ কি?
উত্তৰঃ ডাইৰেক্ট মেথড হৈছে এক পদ্ধতি য’ত “এটা নতুন শব্দ বা অভিব্যক্তি শিক্ষাৰ্থীৰ মনত পোনপটীয়াকৈ ইয়াৰ অৰ্থৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হয়, স্থানীয় ভাষাৰ মাধ্যমৰ জৰিয়তে নহয়।” ৱেবষ্টাৰৰ নিউ ইণ্টাৰনেচনেল অভিধানঅনুসৰি, “প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতি হৈছে বিদেশী ভাষা শিকোৱাৰ এক পদ্ধতি, বিশেষকৈ এটা আধুনিক ভাষা।
৮৪। পোনপটীয়া পদ্ধতি এতিয়াও ব্যৱহাৰ কৰা হয় নেকি?
উত্তৰঃ ভাষা শিকোৱাৰ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ ভাষা শিকোৱাৰ অন্যান্য পদ্ধতিৰ ভিতৰত এক অনন্য স্থান আছে। এইটো ধাৰণা কৰা হয় যে ই বিদেশী ভাষা শিক্ষণ পদ্ধতি হিচাপে ১০০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি আছে। যদিও সময়ৰ লগে লগে ইয়াৰ জনপ্ৰিয়তা হ্ৰাস পাইছে, তথাপিও আজিকালি ইয়াক প্ৰচলিত কৰা হয়।
৮৫। কোনটো পদ্ধতিক পৰোক্ষ পদ্ধতি বুলি কোৱা হয়? পৰোক্ষ পদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ পৰোক্ষ পদ্ধতিটো হৈছে নগদ প্ৰবাহ বিবৃতি সৃষ্টি কৰিবলৈ ব্যৱহৃত দুটা একাউণ্টিং চিকিৎসাৰ এটা। পৰোক্ষ পদ্ধতিটোৱে জমা পদ্ধতিৰ পৰা একাউণ্টিংৰ নগদ পদ্ধতিলৈ নগদ প্ৰবাহ বিবৃতিৰ অপাৰেটিং শাখা টো সংশোধন কৰিবলৈ বেলেন্স শ্বীট লাইন আইটেমবোৰ বৃদ্ধি আৰু হ্ৰাস কৰে।
৮৬। পৰোক্ষ পদ্ধতি কেতিয়া ব্যৱহাৰ কৰা হয়?
উত্তৰঃ ব্যৱসায় এটাই কেনেদৰে নগদ ধন উৎপন্ন কৰে আৰু উৎপন্ন নগদ ধন কেনেদৰে বিতৰণ বা ব্যৱহাৰ কৰা হয় নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ পৰোক্ষ পদ্ধতিটো সাধাৰণতে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
৮৭। পোনপটীয়া পদ্ধতি কিয় প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল?
উত্তৰঃ ব্যাকৰণ-অনুবাদ পদ্ধতিৰ সঁহাৰি হিচাপে শিক্ষাদানৰ পোনপটীয়া পদ্ধতি বিকশিত কৰা হৈছিল। ই শিক্ষাৰ্থীজনক প্ৰথম ভাষা শিকাৰ দৰেএকেধৰণে নিমজ্জিত কৰিব বিচাৰিছিল।
৮৮। ইংৰাজী শিকোৱাৰ পোনপটীয়া পদ্ধতি কোনে দিছিল?
উত্তৰঃ চাউভেউৰ (১৮২৬-১৯০৭), যিয়ে লক্ষ্য ভাষাত তীব্ৰ মৌখিক আদান-প্ৰদান ব্যৱহাৰ কৰিছিল, ভাষা উপস্থাপন আৰু প্ৰকাশ কৰাৰ উপায় হিচাপে প্ৰশ্নবোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। ১৮৬০ ৰ দশকৰ শেষৰ ফালে তেওঁ বষ্টনত এখন ভাষা বিদ্যালয় খুলিছিল, আৰু অতি সোনকালেই তেওঁৰ পদ্ধতিক প্ৰাকৃতিক পদ্ধতি বুলি কোৱা হয়।
৮৯। ভাষা শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ প্ৰভাৱ কি?
উত্তৰঃ ই প্ৰাকৃতিক ভাৱে শিকাত সহায় কৰে, উচ্চাৰণ উন্নত কৰে, শিক্ষাৰ্থীসকলক শিকাৰ সময়ত ইংৰাজীত চিন্তা কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰে, আৰু এই পদ্ধতিটোৱে শুনা আৰু কোৱাৰ দক্ষতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে।
৯০। ২ টা মুখ্য প্ৰকাৰৰ শিক্ষণ পদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ শিক্ষণ পদ্ধতি আৰু ৰণনীতিৰ দুটা মুখ্য প্ৰকাৰ হৈছে শিক্ষক-কেন্দ্ৰিক নিৰ্দেশনা আৰু শিক্ষাৰ্থী-কেন্দ্ৰিক নিৰ্দেশনা। শিক্ষক-কেন্দ্ৰিক নিৰ্দেশনাত, শিক্ষকে এক সক্ৰিয় ভূমিকা পালন কৰে আনহাতে শিক্ষাৰ্থীয়ে অধিক নিষ্ক্ৰিয় ভূমিকা পালন কৰে।
৯১। মেককত কোনটো পোনপটীয়া পদ্ধতি?
উত্তৰঃ ব্যাখ্যাঃ ক্ৰেমাৰৰ নিয়ম হৈছে একেলগে বীজগণিতীয় সমীকৰণ সমাধান কৰাৰ পোনপটীয়া পদ্ধতি।
৯২। কোনটো পদ্ধতি পোনপটীয়া পদ্ধতি মেকক?
উত্তৰঃ গাউচিয়ান এলিমিনেচনক পোনপটীয়া পদ্ধতি বুলি কোৱা হয় কিয়নো, এক সীমিত সংখ্যক নিৰ্ধাৰিত পদক্ষেপৰ ভিতৰত, আমি ৰৈখিক সমীকৰণৰ প্ৰদত্ত প্ৰণালীটো সমাধান কৰিব পাৰোঁ।
৯৩। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিৰ একক কি?
উত্তৰঃ সেয়েহে, এইটো স্পষ্ট হৈ পৰে যে প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিত শিক্ষাদানৰ একক হৈছে ‘বাক্য’।
৯৪। কৰ্তনপদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ বিশেষ্যঃ যুক্তিৰ এক পদ্ধতি যাৰ দ্বাৰা (১) কংক্ৰিট প্ৰয়োগ বা পৰিণামসাধাৰণ নীতিৰ পৰা কৰ্তন কৰা হয় বা (২) উপপাদ্যবোৰ সংজ্ঞাৰ পৰা নিৰ্ধাৰণ কৰা হয় আৰু পোষ্টুলেটবোৰে কৰ্তন ১বি তুলনা কৰে; ইনডাকচন চেঞ্চ ২।
৯৫। কৰ্তনপদ্ধতিৰ উদাহৰণ কি?
উত্তৰঃ এই ধৰণৰ যুক্তিৰ সৈতে, যদি চৌহদটো সঁচা হয়, তেন্তে সিদ্ধান্তটো সঁচা হ’ব লাগিব। যুক্তিসঙ্গতভাৱে শব্দ বিয়োগমূলক যুক্তিৰ উদাহৰণঃ সকলো কুকুৰৰ কাণ থাকে; সোণালী ৰিট্ৰিভাৰহৈছে কুকুৰ, সেয়েহে তেওঁলোকৰ কাণ থাকে। সকলো ৰেচিং কাৰ ৮০ এমপিএইচতকৈ অধিক যাব লাগিব; ডজ চাৰ্জাৰ হৈছে এক ৰেচিং কাৰ, সেয়েহে ই ৮০ এমপিএইচ-তকৈ অধিক যাব পাৰে।
৯৬। কোনে ডিডাকটিভ পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰে?
উত্তৰঃ গৱেষণাৰ বাবে এটা কৰ্তনমূলক পদ্ধতি হৈছে যিটো মানুহে সাধাৰণতে বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধানৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কৰে। গৱেষকে আনে কি কৰিছে অধ্যয়ন কৰে, তেওঁ বা তাই অধ্যয়ন কৰি থকা যিকোনো পৰিঘটনাৰ বিদ্যমান তত্ত্ববোৰ পঢ়ে, আৰু তাৰ পিছত সেই তত্ত্ববোৰৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা ধাৰণাবোৰ পৰীক্ষা কৰে।
৯৭। প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতি আৰু পুনৰাবৃত্তিপদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ পদ্ধতিয়ে উত্তৰ টো বিচাৰিবলৈ এটা সূত্ৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কৰে আনহাতে ইটাৰেটিভ পদ্ধতিবোৰে এটা অনুমান ব্যৱহাৰ কৰে যি আনুমানিক মূল্য এটা পোৱালৈকে একত্ৰিত হয় যিটো সীমা প্ৰয়োগ কৰাৰ পিছত উত্তৰ পোৱা যায়।
৯৮। মূল্যায়নৰ প্ৰত্যক্ষ আৰু পৰোক্ষ পদ্ধতিৰ মাজত পাৰ্থক্য কি?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ মূল্যায়ন হৈছে তথ্য সংগ্ৰহৰ যিকোনো পদ্ধতি যাৰ বাবে শিক্ষাৰ্থীসকলে জ্ঞান, দক্ষতা বা আচৰণ প্ৰদৰ্শন কৰিব লাগিব। পৰোক্ষ মূল্যায়নহৈছে তথ্য সংগ্ৰহৰ যিকোনো পদ্ধতি যাৰ প্ৰদৰ্শনৰ সলনি শিক্ষাৰ্থীৰ শিকা, দক্ষতা বা আচৰণৰ ওপৰত প্ৰতিফলনৰ প্ৰয়োজন হয়।
৯৯। পৰীক্ষাৰ পৰোক্ষ পদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ পৰোক্ষ মূল্যায়নে শিক্ষাৰ্থীৰ কামৰ প্ৰকৃত নমুনা চোৱাৰ বাহিৰে আন উপায়েৰে তথ্য সংগ্ৰহ কৰি আছে। ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে জৰীপ, প্ৰস্থান সাক্ষাৎকাৰ, আৰু ফোকাচ গোট ।
১০০। শিক্ষাদানত পৰোক্ষ পদ্ধতি কি?
উত্তৰঃ পৰোক্ষ নিৰ্দেশনা হৈছে শিক্ষাৰ্থীসকলে তথ্যৰ পৰা য’ত পৰ্যবেক্ষণ, অনুসন্ধান আৰু অনুমান আহৰণ কৰে শিকাৰ বাবে এক শিক্ষাৰ্থী-কেন্দ্ৰিক পদ্ধতি। এই নিৰ্দেশনামূলক আৰ্হিত, অধ্যাপকসকলে পোনপটীয়া নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰাৰ বিপৰীতে এজন সহায়ক বা সমৰ্থকৰ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে।