Eleksyon yo pran plas regilyèman nan nenpòt demokrasi. Gen plis pase yon santèn peyi nan mond lan nan ki eleksyon pran plas yo chwazi reprezantan moun yo. Nou menm tou nou li ke eleksyon yo ap fèt nan anpil peyi ki pa demokratik.
Men, poukisa nou bezwen eleksyon? Se pou nou eseye imajine yon demokrasi san eleksyon yo. Yon règ moun yo posib san okenn eleksyon si tout moun yo ka chita ansanm chak jou epi pran tout desizyon yo. Men, jan nou te deja wè nan Chapit 1, sa a se pa posib nan nenpòt ki gwo kominote. Ni se li posib pou tout moun gen tan la ak konesans yo pran desizyon sou tout zafè. Se poutèt sa, nan pifò demokrasi moun règ nan reprezantan yo.
Èske gen yon fason demokratik pou chwazi reprezantan san eleksyon yo? Se pou nou panse a yon plas kote reprezantan yo chwazi sou baz laj ak eksperyans. Oswa yon plas kote yo chwazi sou baz edikasyon oswa konesans. Ta ka gen kèk difikilte nan deside sou ki moun ki gen plis eksperyans oswa konesans. Men, se pou nou di moun yo ka rezoud difikilte sa yo. Klèman, tankou yon kote pa mande pou eleksyon yo.
Men, èske nou ka rele kote sa a yon demokrasi? Ki jan nou jwenn si moun yo renmen reprezantan yo oswa ou pa? Ki jan nou asire ke reprezantan sa yo règ tankou pou volonte yo nan moun yo? Ki jan yo asire w ke moun ki moun yo pa renmen pa rete reprezantan yo? Sa mande pou yon mekanis pa ki moun ka chwazi reprezantan yo nan entèval regilye ak chanje yo si yo vle fè sa. Se mekanis sa a yo rele eleksyon an. Se poutèt sa, eleksyon yo konsidere kòm esansyèl nan tan nou yo pou nenpòt ki demokrasi reprezantan. Nan yon eleksyon votè yo fè anpil chwa:
• Yo ka chwazi ki moun ki pral fè lwa pou yo.
• Yo ka chwazi ki moun ki pral fòme gouvènman an C ak pran pi gwo nan desizyon yo.
• Yo ka chwazi pati a ki gen règleman yo pral gide gouvènman an C ak lwa fè.
Language: Haitian