Zabe yana faruwa a kai a kai a cikin kowane dimokiradiyya. Akwai kasashe sama da ɗari a duniya da zaɓe suna faruwa don zaɓar wakilan mutane. Mun kuma karanta cewa ana gudanar da zaben a kasashe da yawa wadanda ba na dimokiradiyya ba ne.
Amma me yasa muke buƙatar zabe? Bari muyi tunanin tunanin dimokiradiyya da zaɓe. Aulla mutane zai yiwu ba tare da wani zabe ba idan duk mutane na iya zama tare a kai kullum kuma su dauki duk shawarar. Amma kamar yadda muka riga muka gani a babi na 1, wannan ba zai yiwu a cikin kowane babban al’umma ba. Kuma ba zai yiwu ga kowa ya sami lokaci da kuma sanin ya yanke shawara a kan dukkan al’amura ba. Saboda haka a cikin yawancin mutane suna mulkin ta wakilansu.
Shin akwai hanyar zabin dimokiradiyya ba tare da zaɓe ba? Bari muyi tunanin wani wurin da aka zaba wakilan wakilan kan lokaci da gogewa. Ko kuma wurin da aka zaba a kan ingantaccen ilimi ko ilimi. Za a iya samun wahala wajen yanke shawara akan wanda ya fi ƙwarewa ko sani. Amma bari mu ce mutane na iya warware waɗannan matsalolin. A bayyane yake, irin wannan wuri baya buƙatar zaɓuɓɓuka.
Amma za mu iya kiran wannan wurin dimokiradiyya ce? Ta yaya zamu gano idan mutane suna son wakilansu ko a’a? Ta yaya muke tabbatar da cewa waɗannan ma’aikatan wakilta kamar yadda suke fata da burin mutane? Yadda za a tabbatar cewa waɗanda mutane ba sa son kada su kasance wakilansu? Wannan yana buƙatar kamfani wanda mutane zasu iya zabar wakilansu a lokacin wucewa na yau da kullun kuma canza su idan suna son yin hakan. Ana kiran wannan tsarin. Saboda haka, zaɓe ana ɗaukar zabe yana da mahimmanci a zamaninmu ga kowane jami’in hukuma. A cikin zaben da masu jefa kuri’a suka yi zabi da yawa:
• Zasu iya zaɓar wanene zai yi musu dokoki.
• Zasu iya zaɓar wanene zai samar da gwamnati kuma su dauki manyan hukuncin yanke shawara.
• Suna iya zaɓar jam’iyyar da manufofin su za ta jagoranci gwamnati C da shari’a.
Language: Hausa