Ngakhale mafakitale a fakitale adakula pang’onopang’ono nkhondo, mafakitale akuluakulu adapanga gawo laling’ono la chuma. Ambiri a iwo – pafupifupi 67 peresenti mu 1911- unali ku Bengal ndi Bombay. Kwa dziko lonselo, kupanga pang’ono kudapitilirabe kutchuka. Gawo laling’ono lokhalo lokhalo la ogwira ntchito a mafakitale omwe amagwira ntchito m’mafakitale olembetsedwa: 5 peresenti mu 1911 ndi 10 peresenti mu 1931. Magulu apanyumba, nthawi zambiri amakhala mu zifaniziro ndi Bylanes, osawoneka kwa odutsawo.
M’malo mwake, nthawi zina, zojambula zamanja zimakulitsidwa m’zaka za zana la makumi awiri. Izi ndizowona ngakhale pa nkhani yaukadaulo yomwe takambirana. Ngakhale makina otsika mtengo opangidwa. Atafafaniza makampani am’mimba m’zaka za zana la khumi ndi chisanu ndi chinayi, owombawo adapulumuka, ngakhale ali ndi mavuto. M’zaka za zana la anthu 20, nsalu zojambula zam’manja zimathamangitsidwa mozama: pafupifupi kunyamula pakati pa 1900 ndi 1940.
Kodi zinachitika bwanji?
Izi zinali choncho chifukwa cha kusintha kwaukadaulo. Manja anthu amatengera ukadaulo watsopano ngati izi ziwathandiza kusintha zopanga popanda ndalama. Chifukwa chake, pofika zaka khumi zapitazi cha zaka za zana la makumi awiri tikupeza kuti ndiopanda kulowera ndi ziwalo za ntchentche. Izi zimakulitsa wogwira ntchito aliyense wogwira ntchito, othamanga kuthamanga ndipo anachepetsa kufunsa. Podzafika mu 1941, pazaka zopitilira 35 peresenti ya masikono ku India zidakwaniritsidwa ndi zigawo za ku Runcore: Madras monga Trevancore, madras, mysore, Cochin, Coran Courcent anali 70 mpaka 80 peresenti. Panali zonunkhira zina zingapo zazing’ono zomwe zidathandiza kuti owombolera amakula bwino ndikupikisana ndi gawo la mphero.
Magulu ena a owomba akuluwa anali oyenera kuposa ena kuti adzapulumuke mpikisano ndi mafakitale a milg. Pakati pa oomba ena ena adapanga ine ndi nsalu yolimba pomwe ena amawomba mitundu yosiyanasiyana. Nsasa yazikuluyo idagulidwa ndi osauka ndipo zomwe zimawasintha molakwika. Munthawi yotuta yoyipa ndi njala, pomwe anthu okhala m’malo akumidzi sakhala ndi chakudya chochepa, ndipo ndalama zawo zidasowa, sizingagule nsalu. Kufunika kwa mitundu yofulumira yomwe idagulidwa ndi kuyenera kukhala kokhazikika. Olemera amatha kugula izi ngakhale pamene osauka adamwalira ndi njala. Njala sizinakhudze kugulitsa mabatani a batasia kapena morsuchari saris. Komanso, monga momwe mwaonera, mphero sizingatsanzire mikanda yokweza. Sais yokhala ndi malire oluka, kapena a Lungis wotchuka ndi mipango ndi mipango ya madras, sakanatha kusunthidwa mosavuta ndi kupanga mphero.
Owomba nsalu ndi zaluso zina zomwe zidapitilirabe kupanga kudutsa m’zaka za zana la makumi awiri, sizinachite bwino. Amakhala miyoyo yolimba ndipo amagwira ntchito maola ambiri. Nthawi zambiri banja lonse – kuphatikizapo onse amayi ndi ana – amayenera kugwira ntchito zosiyanasiyana popanga. Koma sizinali zotsalira za nthawi zakale mu zaka zamafakitale. Moyo wawo ndi ntchito inali yofunika kwambiri kuti ikhale yothandizira.
Language: Chichewa