Dema ku mirov dest pê dike ku ew ji wan bawer dikin ku ew hemî beşek ji heman neteweyê ne, dema ku ew hin yekîtiyê vedibêjin ku wan bi hev ve girêbide, ew beşek in. Lê milet çawa bû ku di hişên mirovan de rastî rastiyek bû? Mirovên girêdayî civakên cihêreng, herêm an komên zimanî hestek hestiyariya kolektîf pêşve xistin?
Vê hesta ku xwedan kolektîf beşek beşdarî ezmûna têkoşînên yekbûyî bû. Lê di heman demê de cûrbecûr pêvajoyên çandî jî hebû ku bi navgîniya neteweperestiyê xeyalê mirovan davêjin. Dîrok û felsef, folklor û stran, çap û sembolên populer, hemî di çêkirina neteweperestiyê de beşek lîstin.
Nasnameya milet, wekî ku hûn dizanin (binihêrin Beşa 1), bi piranî di hejmarek an wêneyek de têne sembol kirin. Ev ji bo afirandina wêneyek ku mirov dikare neteweyê nas bike, diafirîne. Ew di sedsala bîstan de bû, digel mezinbûna neteweperestiyê, ku nasnameya Hindistanê hat ku bi wêneyê Bharat Mata re têkildar be. Wêneyê yekem ji hêla Bankim Chandropadhyay ve hatî afirandin. Di salên 1870-an de wî ‘Vande Mataram’ wekî stranbêjek ji dayika dayikê re nivîsand. Dûvre ew di romana wî anandamath de hate nav kirin û di dema tevgera Swadeshi de li Bengalê bi berfirehî tê birîn. Ji hêla Tevgera Swadhi ve hatî veguheztin, Abanindranath Tagore wêneyê xwe yê navdar ê Bharat Mata wêne kir (Fig. 12). Di vê wêneya Bharat Mata de wekî kesayetek ascetîk tê xuyang kirin; Ew aram e, pêkhatî, compotî û giyanî ye. Di salên paşîn de, wêneya Bharat Mata gelek formên cihêreng peyda kir, wekî ku ew di çapên populer de belav dibe, û ji hêla hunermendên cihêreng ve hatî boyaxkirin (Fig. 14). Devbûyîna vê hejmarê dayikê hat ku wekî delîlên netewperweriya yekî were dîtin. Fikrên neteweperestiyê jî bi navgîniya tevgerê ve hat pêşxistin da ku ji bo vejîna folklora Hindistanê vejîne. Di dawiya sedsala dereng-Nezdeh-nozdehan de dest bi tomarkirina çîrokên folklorîk ên ku ji hêla bendavan ve hatine tomar kirin dest pê kirin û wan gundên gund û lawaz jî kom kirin. Van çîrokan, wan bawer kir, wêneyek rastîn a çanda kevneşopî ya ku ji hêla hêzên derveyî ve hatî xirab kirin û zirar dît. Pêdivî ye ku meriv vê kevneşopiya gelêrî biparêze da ku nasnameya neteweyî ya yekê bibîne û di paşerojê de hestek serbilind bibîne. Li Bengalî, Rabindranath Tagore xwe dest bi berhevkirina baladan, rahijên nêçîrvan û mîtosan kir, û tevgera ji bo vejandina folklonê rêve kir. Li Madras, Natesa Sastri berhevokek çar kîloyan a Tamîlî ya Tamîlî ya Tamîlî, folklora başûrê Hindistanê weşand. Ew bawer bû ku Folklore edebiyata neteweyî bû; Ew bû ‘xuyangiya herî pêbawer a raman û taybetmendiyên rastîn ên mirovan’.
Wekî ku Tevgera Neteweyî pêşkeftî, serokên neteweperest bêtir û bêtir ji îkon û sembolên di yekgirtina mirovan de ne û di nav wan de hestek neteweperestiyê dihese. Di dema Tevgera Swadeshi de li Bengalî, ala trîkolor (sor, kesk û zer) hate sêwirandin. Ew heşt lotus hebûn ku heşt parêzgehên Brîtanya Hindistanê, û heyvek heyvê temsîl dikin, ku nîv û misilman temsîl dikin. Ji hêla 1921 ve, Gandhiji ala Swaraj çêkiribû. Dîsa dîsa tricolor (sor, kesk û spî) bû û di navendê de çirûskek spinning hebû, ku temsîlkirina îdealiya gandhian ya xwe-arîkariyê ye. Kulîlkirina ala, ragirtina wê di dema meşê de bû sembola berevaniyê.
Wateyek din a afirandina hestek neteweperestiyê bi riya nû ve şîrovekirina dîrokê bû. Di dawiya sedsala nozdehan de gelek Hindistan dest pê kirin ku hestek serbilindiyê li neteweyê, dîrokê Hindî diviya bû ku li ser cûrbecûr bifikirin. Brîtanî Hindîstan wekî paşpirtik û primitive, nekarîn a rêveberiyê dît. Di bersivê de, Hindîstan dest pê kir li paşerojê digerin da ku destkeftiyên mezin ên Hindistanê kifş bikin. Wan di derbarê pêşkeftinên bi rûmet de di demên kevnar de dema ku huner û mîmarî, zanist û matematîkî, ol û çand, dad û felsefe û bazirganî geş bûn. Ev wextê bi rûmet, di nêrîna wan de, piştî ku Hindistan koledar bû, li pey dîrokek hilweşînê bû. Van hêjên neteweperwer bangî xwendevanên ku li serketinên mezin ên Hindistanê di paşerojê û têkoşînê de digirin da ku şertên xapînok ên jiyanê di bin serweriya Brîtanya de biguhezînin.
Van hewldanan ji bo yekkirina mirovan ne bê pirsgirêk bûn. Gava ku paşerojê bi rûmet bû, dema ku wêneyên ku hatine pîroz kirin ji îkonografiya Hindu hatin kişandin, wê hingê mirovên civakên din jî hiştin.
Xelasî
Hêrsek mezin li dijî hukumeta dagirker bi vî rengî komên cûrbecûr û çînên Hindîstan di nav têkoşînek hevbeş de ji bo azadiyê di nîvê yekem ê sedsala bîstan de. Kongre di bin serokatiya Mahatma Gandhi de hewl da ku giliyên mirovan li tevgerên rêxistinî yên ji bo serxwebûnê bide hev. Di nav tevgerên bi vî rengî de neteweperest hewl dan ku yekîtiyek neteweyî derxînin. Lê wekî ku me dît, kom û polên cihêreng di van tevgeran de bi daxwaz û bendewariyên cûrbecûr beşdar bûn. Wekî ku giliyên wan berfireh bûn, azadî ji desthilatdariya kolonyal jî wateya tiştên cûda ji mirovên cûda re. Kongre bi domdarî hewl da ku cûdahiyan çareser bike, û piştrast bike ku daxwazên yek komek din ne xerîb kirin. Ev bi rastî ye ku çima yekîtiya di nav tevgerê de pir caran hilweşiya. Pîvanên bilind ên Kongreyê û yekîtiya neteweperestiyê li dû qonaxên nerazîbûn û pevçûnên hundurîn di navbera koman de ne.
Bi gotinek din, tiştê ku derketibû miletek bi gelek dengan re xwest ku azadiyê ji serweriya kolonyalîst bixwaze.
Language: Kurdish (Kurmanji)