Махатма Гандзі знайшоў у солі магутным сімвалам, які мог бы аб’яднаць нацыю. 31 студзеня 1930 г. ён адправіў ліст намесніку Ірвіна, у якім гаварылася адзінаццаць патрабаванняў. Некаторыя з іх уяўлялі агульную цікавасць; Іншыя былі канкрэтнымі патрабаваннямі розных класаў: ад прамыслоўцаў да сялян. Ідэя заключалася ў тым, каб зрабіць патрабаванні шырокаму, каб усе класы ў індыйскім грамадстве маглі атаясамліваць з імі, і ўсе можна было сабраць у аб’яднанай кампаніі. Самым памерам было патрабаванне адмяніць падатак на соль. Соль была чымсьці спажыта багатым і бедным, і гэта быў адзін з самых важных прадметаў ежы. Падатак на соль і манаполію ўрада з нагоды яе вытворчасці, заявіла Махатма Гандзі, выявіў самае прыгнятальнае аблічча брытанскага кіравання.
Ліст Махатмы Гандзі, у пэўным сэнсе, быў ультыматум. Калі патрабаванні не былі выкананы да 11 сакавіка, гаворыцца ў лісце, Кангрэс распачаў кампанію па грамадзянскім непадпарадкаванні. Ірвін не хацеў весці перамовы. Такім чынам, Махатма Гандзі пачаў свой знакаміты Марш Солі ў суправаджэнні 78 сваіх давераных добраахвотнікаў. Марш быў больш за 240 міль, ад Ашрама Гандзідзі ў Сабармаці да прыбярэжнага горада Гуджараці Дандзі. Валанцёры хадзілі 24 дні, каля 10 міль у дзень. Тысячы прыйшлі пачуць Махатму Гандзі, дзе б ён ні спыніўся, і ён распавёў, што ён мае на ўвазе пад Сварай, і заклікаў іх мірна кінуць сябе брытанцамі. 6 красавіка ён дасягнуў Дандзі і ўрачыста парушыў закон, вырабляючы соль, кіпячай марской вады.
Гэта адзначыла пачатак руху за грамадзянскае непадпарадкаванне. Чым гэты рух адрозніваўся ад руху за працу? Цяпер людзей просяць не толькі адмовіцца ад супрацоўніцтва з брытанцамі, як гэта зрабілі ў 1921-22 гадах, але і парушыць каланіяльныя законы. Тысячы ў розных частках краіны парушылі закон салёнага саля, выраблялі соль і прадэманстравалі перад дзяржаўнымі салянымі заводамі. Па меры распаўсюджвання руху замежную тканіну байкатавалі, а крамы спіртных напояў былі пікетаваны. Сяляне адмовіліся выплачваць даходы і падаткі на ханкідары, вясковыя ўлады падалі ў адстаўку, і ў многіх месцах лясныя людзі парушалі законы аб лясных лясах – ідучы ў зарэзерваваныя лясы, каб сабраць драўніну і пасвіць буйную рагатую жывёлу.
Занепакоены падзеямі, каланіяльны ўрад пачаў арыштоўваць лідэраў Кангрэса адзін за адным. Гэта прывяло да гвалтоўных сутычак у многіх палацах. Калі Абдул Гафар Хан, набожны вучань Махатмы Гандзі, быў арыштаваны ў красавіку 1930 г., раззлаваныя натоўпы прадэманстравалі на вуліцах Пешавара, які стаіць перад бранятанкамі і паліцэйскімі. Шмат хто загінуў. Праз месяц, калі сам Махатма Гандзі быў арыштаваны, прамысловыя работнікі ў Шолапуры напалі на паліцэйскія пасады, муніцыпальныя будынкі, завада і чыгуначныя станцыі- усе структуры, якія сімвалізавалі брытанскае кіраванне. Спалоханы ўрад адказаў на палітыку жорсткіх рэпрэсій. Спакойныя сацяграхі былі нападзеныя, жанчын і дзяцей збілі, а каля 100 000 чалавек былі арыштаваныя.
У такой сітуацыі Махатма Гандзі ў чарговы раз вырашыў адмовіцца ад руху і ўвайшоў у пакт з Ірвінам 5 сакавіка 1931 г. У выніку гэтага пакта Гандзі-Ірвіна Гандзідзі пагадзіўся ўдзельнічаць у круглай табліцы (Кангрэс байкатаваў канферэнцыю першай круглай табліцы) у Лондане і ўрадзе пагадзіўся вызваліць палітычных зняволеных. У снежні 1931 г. Гандзідзі адправіўся ў Лондан на канферэнцыю, але перамовы разбіліся, і ён вярнуўся расчараваны. Яшчэ ў Індыі ён выявіў, што ўрад пачаў новы цыкл рэпрэсій. Гафар Хан і Джавахарлал Неру знаходзіліся ў турме, Кангрэс быў абвешчаны незаконным, і для прадухілення сустрэч, дэманстрацый і байкотаў была накладзена шэраг мер. З вялікай асцярогай Махатма Гандзі аднавіў рух за грамадзянскае непадпарадкаванне. Ужо больш за год рух працягваўся, але да 1934 года ён страціў сілу.
Language: Belarusian