Zanarlar Maxarashtraning muhim cho’ponlari edi. XXI asrning boshlarida ularning ushbu mintaqadagi aholisi 467 ming kishiga baholandi. Ularning aksariyati cho’ponlar edilar, ba’zilari adyol to’quvchi edilar va boshqalar bufalo cho’ponlari edi. Zanar cho’ponlar musson paytida Maxarashtra markaziy platida qolishdi. Bu past yog’ingarchilik va kambag’al tuproqli yarim quritilgan mintaqa edi. U tikonli skrab yopildi. BAPA kabi quruq ekinlardan boshqa hech narsa yo’q. Monsoonda bu buklama zangor suruvlari uchun ulkan o’tloqqa aylandi. Oktyabr oyiga kelib, Zanarlar Bajarishni yig’ib, g’arbda harakatlanishdi. Bir oy o’tgach, ular Konkanga etib kelishdi. Bu yuqori yog’ingarchilik va boy tuproqli qishloq xo’jaligi trakti edi. Bu erda Cho’ponlar Konkanoniy dehqon kutib olishdi. Xarifning bu vaqtda kesilganidan keyin dala urug’lantirilishi va Rabi hosiliga tayyor bo’lishi kerak edi. Danar suruvlari dalalarni boshqaradi va pirojnozda boqdi. Konkaniy dehqonlar, shuningdek, cho’ponlar g’allasi kam bo’lgan cho’ponlar platosini olib ketishdi. Monsning boshlanishi bilan Zangarlar Konkanni va qirg’oq joylarini suruvlari bilan tark etib, quruq platoning platosidagi aholi platosiga qaytishdi. Qo’ylar nam musluar sharoitlariga toqat qilolmadilar. Karnataka va Andhra Pradeshda yana quruq markaziy platoda qoramol, echki va qo’y cho’llari yashaydigan tosh va o’t bilan qoplangan edi. Gullablar merosli qoramollar. Kurumas va Kurubasning qo’ylari va echkilari va to’qilgan choyshablarni sotdilar. Ular o’rmon yonida yashadilar, turli xil mayda savdolar bilan shug’ullanib, podalariga g’amxo’rlik qilishdi. Tog ‘cho’pilchilaridan farqli o’laroq, bu sovuq va qorni o’z harakat ritmlarini aniqlagan qor emas edi: aksincha bu mussonning almashinuvi va quruq mavsumda. Quruq mavsumda ular qirg’oq tutqichlariga ko’chib o’tishdi va yomg’ir paydo bo’lganda qoldi. Faqatgina Buffaloes momons oylarida qirg’oq joylarining nam sharoitlarini, nam sharoitlarini yaxshi ko’rardi. Boshqa podalar bu vaqtda quruq platoga o’tkazilishi kerak edi.
Banjaras yana bir taniqli nasabli guruh edi. Uttar Pradesh, Panjab, Rajastan, Madhya Pradesh va Maharashtra qishloqlarida topilishi kerak edi. Yirik chigirtkalarni yaxshi yaylovni qidirishda ular don va em-xashak evaziga qishloq joylariga kattalar va qishloq aholisiga boshqa mollarni sotdilar.
Manba b
Ko’p sayohatchilarning hisob-kitoblari bizdagi pastoral guruhlarning hayoti haqida gapirib beradi. XIX asrning boshlarida Buchanan Mymore orqali sayohat paytida Gellanga tashrif buyurdi. U shunday deb yozgan:
“Ularning oilalari o’rmonning etagida yashaydilar, u erda ular bir oz erni o’stiradilar va sartaroshxonalarini sotishar, sutning hosilini sotadilar. Ularning oilalari juda ko’p, ular har bir odatiy hollarda ettita ettitadan sakkizta yigit. Ikki yoki uchtasi o’rmondagi suruvlarda, qolgan qismi o’z dalalarini rivojlantiradi va o’tin va toshni somon bilan ta’minlaydi.
Frensis Xemilton Buchanan, MadraSning Myususiy, Kanada va Malabar (London, 1807) orqali sayohat qilmoqda.
Rajastan cho’llarida Raikas yashar edi. Mintaqadagi yomg’ir juda kam va noaniq edi. Madaniyatli erlarda har yili hosil yig’ishlari har yili o’zgarib ketdi. Katta cho’zilganlar davomida hech qanday hosilni etish mumkin emas. Shunday qilib, Raikasni pastoralizm bilan birlashtirdi. Monsonlar davomida Karmer, Jaismmaymer, Jo’xpur va Bikaner va yaylov mavjud bo’lgan uylarida qoldilar. Oktyabr oyiga kelib, bu o’tloq erlari quruq va holdan chetda bo’lganida, ular boshqa yaylov va suv qidirib, yana bir musson paytida qaytib kelishdi. Raikas-ning bir guruhi – Maru cho’lidir) Raikas – uni boqilgan tuyalar va Yana bir guruhni tepib, echkini tarbiyalashdi. Shunday qilib, biz ushbu cho’ponlik guruhlarining hayoti mezbonlarning hayoti diqqat bilan ko’rib chiqilganligini ko’ramiz. Ular podalar qancha vaqt davomida bir joyda qolishlari va suv va yaylovni qaerdan topishlari mumkinligini bilishlari kerak edi. Ular o’zlarining harakatlarining vaqtini hisoblashlari va ular turli hududlar orqali o’tishini ta’minlashlari kerak edi. Ular yo’lda dehqonlar bilan munosabatlarni o’rnatishlari kerak edi, shunda podalar yig’ib olindi va tuproqni go’ngni go’ngni yoqishlari mumkin edi. Ular turli xil tadbirlarni – sotish, savdo va ular yashashlarini birlashtirdilar.
Tadqiqotlarning hayoti mustamlaka boshqaruvi ostida qanday o’zgargan?
Language: Uzbek