Ym 1900, cyhoeddwr cerddoriaeth boblogaidd E.T. Cynhyrchodd Paull lyfr cerddoriaeth a oedd â llun ar dudalen y clawr yn cyhoeddi ‘Dawn y Ganrif’ (Ffig. 1). Fel y gallwch weld o’r llun, yng nghanol y llun mae ffigwr tebyg i dduwies, angel cynnydd, yn dwyn baner y ganrif newydd. Mae hi’n dod yn ysgafn ar olwyn gydag adenydd, yn symbol o amser. Mae ei hediad yn mynd â hi i’r dyfodol. Yn arnofio o gwmpas, y tu ôl iddi, mae arwyddion cynnydd: rheilffordd, camera, peiriannau, gwasg argraffu a ffatri.
Mae’r gogoniant hwn o beiriannau a thechnoleg hyd yn oed yn fwy amlwg mewn llun a ymddangosodd ar dudalennau cylchgrawn masnach dros gan mlynedd yn ôl (Ffig. 2). Mae’n dangos dau ddewin. Yr un ar y brig yw Aladdin o’r Orient a adeiladodd balas hardd gyda’i lamp hud. Yr un ar y gwaelod yw’r mecanig modern, sydd gyda’i offer modern yn plethu hud newydd: yn adeiladu pontydd, llongau, tyrau ac adeiladau uchel. Dangosir bod Aladdin yn cynrychioli’r dwyrain a’r gorffennol, mae’r mecanig yn sefyll am y Gorllewin a moderniaeth.
Mae’r delweddau hyn yn cynnig cyfrif buddugoliaethus inni o’r byd modern. O fewn y cyfrif hwn mae’r byd modern yn gysylltiedig â newid technolegol cyflym ac arloesiadau, peiriannau a ffatrïoedd, rheilffyrdd a stêm. Felly mae hanes diwydiannu yn dod yn stori ddatblygu yn unig, ac mae’r oes fodern yn ymddangos fel amser hyfryd o gynnydd technolegol.
Mae’r delweddau a’r cymdeithasau hyn bellach wedi dod yn rhan o ddychymyg poblogaidd. Onid ydych chi’n gweld diwydiannu cyflym fel cyfnod o gynnydd a moderniaeth? Onid ydych chi’n meddwl bod lledaeniad rheilffyrdd a ffatrïoedd, ac adeiladu adeiladau a phontydd uchel yn arwydd o ddatblygiad cymdeithas?
Sut mae’r delweddau hyn wedi datblygu? A sut ydyn ni’n ymwneud â’r syniadau hyn? A yw diwydiannu bob amser yn seiliedig ar ddatblygiad technolegol cyflym? A allwn ni heddiw barhau i ogoneddu mecaneiddio parhaus yr holl waith? Beth mae diwydiannu wedi’i olygu i fywydau pobl? I ateb cwestiynau o’r fath mae angen i ni droi at hanes diwydiannu.
Yn y bennod hon byddwn yn edrych ar yr hanes hwn trwy ganolbwyntio gyntaf ar Brydain, y genedl ddiwydiannol gyntaf, ac yna India, lle cafodd patrwm y newid diwydiannol ei gyflyru gan reol trefedigaethol.
Language: Welsh