Nkuko imyigaragambyo n’intambara yo kurwanya apartheid yariyongereye, leta yamenye ko batagishoboye gukomeza abirabura ku butegetsi bwabo binyuze mu gukandamizwa. Ubutegetsi bwera bwahinduye politiki yayo. Amategeko avangura yavanyweho. Itangazamakuru rya politiki n’ibibujijwe ku bitangazamakuru byazamuwe. Nyuma yimyaka 28 yigifungo, Nelson Mandela yasohotse muri gereza nkumuntu wubusa. Amaherezo, mu gicuku mu 26 Mata 1994, Gishya
Ibendera ryigihugu rya Repubulika ya Afrika yepfo ntiwakuweho kuranga demokarasi nshya yavutse ku isi. Guverinoma ya apartheid yaje kurangira, igaburira uburyo bwo gushiraho guverinoma nyinshi.
Nigute ibi byaje? Reka twumve Mandela, Perezida wa mbere w’iyi Afrika nshya yepfo, kuri iyi nzibacyuho idasanzwe:
“Abanzi b’amateka bashoboye kuganira n’inzibacyuho y’amahoro kuva muri demokarasi neza kubera ko twiteguye kwemera kwizera ibyiza, ko ari abanyafurika yepfo ko ari ukwizera ko kwizera abantu ari imfuruka ya demokarasi yacu.”
Nyuma yo kugaragara kwa leta nshya yepfo ya demokarasi, abayobozi b’abirabura bajuririye abirabura bagenzi be ngo bababarire abazungu kubera amarorerwa bari bakoze igihe bari ku butegetsi igihe bari ku butegetsi. Bavuze ko tutwengera kubaka Afurika nshya y’Amerika ishingiye ku rurimi rw’amasiganwa yose n’abagabo n’abagore, ku ndangagaciro za demokarasi, ubutabera bw’abakozi n’uburenganzira bwa muntu. Ishyaka ryategetse binyuze mu gukandamizwa n’ubugome n’ubugome byayoboye umudendezo. Urugamba rwicaye hamwe kugirango dufate itegeko nshinga rishingiye.
Nyuma yimyaka ibiri yo kuganira no kujya impaka basohotse hamwe nimwe mu nshinga nshinga nziza isi yigeze kugira. Iri tegeko nshinga ryahaye abaturage baryo uburenganzira bukoreshwa mu gihugu icyo aricyo cyose. Bose hamwe, bahisemo ko mugushakisha igisubizo cyibibazo, ntamuntu numwe ukwiye kuvaho, ntamuntu numwe ugomba gufatwa nkadayimoni. Bemeje ko abantu bose bagomba guhinduka mu gisubizo, ibyo bashoboraga kuba barakoze cyangwa bahagarariye kera. Ingoma n’Itegeko Nshinga ry’Afurika y’Epfo (reba urupapuro rwa 28) muri uyu mwuka.
Itegeko Nshinga rya Afurika y’Epfo ritera Demokarasi ku isi yose. Leta yamaganwe n’isi yose kugeza mu 1994 kuko umuntu udashishikariye cyane ubu agaragara nk’icyitegererezo cya demokarasi. Icyatumye iyi mpinduka ishoboka ni ukwiyemeje kuba abaturage ba Afurika y’Epfo gukorera hamwe, guhindura uburambe bukaze muri kole ihuza igihugu cy’umukororombya. Mandela yavugaga ku itegeko nshinga ry’Afurika y’Epfo, ati:
Ati: “Itegeko Nshinga ryo muri Afurika y’Epfo rivuga ibyahise n’ejo hazaza. Ku ruhande rumwe, ni amasezerano yo guhinduka mu bihe byashize byose, umukara n’umweru, abagore n’abagabo.
Language: Rwandi