Mazmuny häzirki zaman demokratiýalarda merkezi rol oýnaýar bäri, uly ýurtlaryň köpüsi iki bölege derejesinde we ygtyýarbalary agzalygyň roluny we ygtyýarlyklary. Olar otag ýa-da jaýlar diýilýär. Bir jaý adatça adamlar tarapyndan saýlanýar we halkyň adyndan hakyky güýji maşk edýär. Ikinji jaý adatça gytaklaýyn saýlanýar we käbir aýratyn funksiýalary ýerine ýetirýär. Ikinji öý üçin iň köp umumy iş dürli ştatlaryň ýa-da etrap bölümleriniň bähbitlerine seretmekdir.
Oururdumyzda parlament iki öýden ybarat. Iki jaý ştatlar Geňeşi (Raja Sabha) we halkyň öýi (Lok Sabha) ady bilen tanalýar. Hindistanyň prezidenti, iki öýüň agzasy däl-de, Mejlisiň bir bölegidir. Şol sebäpli öýlerinde edilen şahsyýetleriň diňe bir sapak bereninden soň güýje girýär.
Öňki synplarda handariýanyň parlamenti hakda okadyňyz. 3-nji bapdan Sabha saýlawlarynyň nähili bolandygyny bilýärsiňiz. Mejlisiň bu iki öýüniň düzümi bolan anyk tapawutlary ýatda saklalyň. Lok Sabha üçin aşakdakylara jogap beriň we Raja Sabha:
• P agzalarynyň umumy sany näçe?
• Agzalary kim saýlaýar? …
• NELEFONFE möhleti näçe (bir ýyllarda) näçe? …
• Jaý eräp bilermi ýa-da hemişelikmi?
Iki jaýyň haýsysy has güýçli? Rajýa Saba has güýçli bolmagynyň has güýçlidigini ýaly, çiçki “ýokary palata” we Lok Sabha ‘aşaky palatasy “diýilýär. Thisöne bu Rajýa Sabanyň Lok Sabha-dan has güýçlidigini aňlatmaýar. Bu diňe bir konstitusiýamyzda ulanylmaýan dil däl-de, gürleýiş stili.
Konstitusiýamyz Raja Sabany ştat boýunça aýratyn ygtyýarlyklary berýär. Iň möhümde, Lok Sa-Sabha iň ýokary güýjüni ulanýarlar. Geliň, ýagdaýlarymy göreliň:
1 öýli jaý hem hem berilmeli. Iki öýüniň arasynda tapawut bar bolsa, öýleriň agzalarynyň hem bile oturýan bilelikdäki mejlisinde jemleýji kabul edildi. Agzalaryň has köp sanly agzasy sebäpli, Lok Sabha üçin çykyşyň pikiri beýle ýygnakda agdyklyk edýän bolmagy ähtimal.
2 lok sabha pul meselesinde has köp güýji sarp edýär. Lok Sabha hökümetiň ýa-da başga bir bankyň býudjetini ýa-da başga bir bankany býudjet geçýär we Raja Sabhai ret edip bilmejekdigi. Rajýa Sabha diňe 14 günläp yza süýşürip biler ýa-da içindäki üýtgeşmeleri teklip edip biler. Lok Sabha bu üýtgeşmeleri kabul edip biler ýa-da kabul edip bilmez.
Iň köp soňky 3-de Lok Sabha Ministrler Geňeşine gözegçilik edýär. Diňe Lok Sabanyň agzalarynyň köpüsini goldaýan adamyň goldawyny belleýän adam. Lok Sabhamyň aglaba köplügi ministrler Geňeşinde premýer-ministriň baryndaky ähli ministrler okandygy üçin “ynam däl” diýýärler. Rajýa Sabha bu güýji ýok. Language: Turkmen