AKungani sidinga uMthethosisekelo eNdiya

Isibonelo esiNingizimu Afrika siyindlela enhle yokuqonda ukuthi kungani sidinga uMthethosisekelo futhi wenzani. Umcindezeli kanye nabacindezelwe kule ntando yeningi abahlela ukuhlala ndawonye njengezilingana. Kwakungeke kube lula ngabo ukuthembana. Babenovalo. Bebefuna ukuvikela izintshisekelo zabo. Iningi labamnyama lalizimisele ukuqinisekisa ukuthi umgomo wentando yeningi wawungahlehliswanga. Babefuna amalungelo amakhulu ezenhlalo nakwezomnotho. Abancane abamhlophe babezimisele ukuvikela amalungelo abo nempahla yakhe.

Ngemuva kwezingxoxo ezinde womabili amaqembu avumile ukuyekethisa. Abamhlophe bavumile umgomo wokubusa iningi nowomuntu oyedwa amavoti. Baphinde bavuma ukwamukela amalungelo athile ayisisekelo kwabampofu nabasebenzi. Abansundu bavumile ukuthi ukubusa okukhulu bekungeke kube ngokuphelele .. Bavumile ukuthi iningi ngeke lisuse impahla yabancane. Lokhu okuyekethisa kwakungelula. Ngabe lokhu kuyekethisa kwenzeka kanjani? Noma bekwazile ukwethembana, bekuyini isiqinisekiso sokuthi lokhu kwethemba ngeke kwephulwe ngokuzayo?

Ukuphela kwendlela yokwakha nokugcina ukwethembana esimweni esinjalo ukubhala phansi imithetho ethile yomdlalo wonke umuntu angagcina ngayo. Le mithetho yabeka phansi ukuthi ababusi kufanele bakhethwe kanjani ngokuzayo. Le mithetho nayo ithola ukuthi ohulumeni abakhethiwe banikezwe amandla yini nokuthi yini abangakwazi ukuyenza. Ekugcineni le mithetho inquma amalungelo ezakhamizi. Le mithetho izosebenza kuphela uma ophumelele engakwazi ukuzishintsha kalula. Yilokhu okwenziwa ngabantu baseNingizimu Afrika. Bavumelana ngeminye imithetho eyisisekelo. Baphinde bavuma ukuthi le mithetho izoba ophakeme, ukuthi akekho uhulumeni ozokwazi ukungazinaki lezi. Le sethi yemithetho eyisisekelo ibizwa ngokuthi uMthethosisekelo.

Ukwenza kokwenza umthethosisekelo akuhlukile eNingizimu Afrika. Wonke amazwe anamaqembu ahlukahlukene abantu. Ubudlelwano babo kungenzeka bungabi bubi njengalokho phakathi kwabamhlophe nabamnyama eNingizimu Afrika. Kepha wonke umhlaba wabantu banokuhlukahluka kwemibono nezintshisakalo. Noma ngabe ngentando yeningi noma cha, amazwe amaningi emhlabeni adinga ukuba nale mithetho eyisisekelo. Lokhu akusebenzi ohulumeni kuphela. Noma iyiphi inhlangano edinga ukuba nomthethosisekelo wayo. Kungaba yiklabhu endaweni yangakini, umphakathi osebenzisana naye noma iqembu lezepolitiki, bonke badinga uMthethosisekelo.

Ngakho-ke, uMthethosisekelo wezwe uyiqoqo lemithetho ebhaliwe eyamukelwa yibo bonke abantu abahlala ndawonye ezweni. UMthethosisekelo umthetho ophakeme onquma ubudlelwano phakathi kwabantu abahlala ensimini (ebizwa ngezakhamizi) nobudlelwano phakathi kwabantu nohulumeni. Umthethosisekelo wenza izinto eziningi:

• Okokuqala, kwakha iziqu ze-trust kanye nokuxhumana okudingekayo ukuze abantu bahlale ndawonye:

• Okwesibili, icacisa ukuthi uhulumeni uzokwenziwa kanjani, ozoba namandla okuthatha iziphi izinqumo;

• Okwesithathu, kubeka phansi kwemingcele emandleni kahulumeni futhi kusitshele ukuthi amalungelo ezakhamizi awo; na-

• Okwesine, kuveza izifiso zabantu ngokwakha umphakathi omuhle.

Onke amazwe anezinqubomgomo awekho ngentando yeningi. Kepha wonke amazwe azoba nentando yeningi ezoba nezimiso. Ngemuva kwempi yokuzibusa eyamelana neGreat Britain, amaMelika azinikela uMthethosisekelo. Ngemuva kwenguquko, abantu baseFrance bavumele uMthethosisekelo wentando yeningi. Kusukela lapho sekube umkhuba kuwo wonke amademogicals ukuba nomthethosisekelo obhaliwe.

  Language: Zulu