নিৰ্বাচন আৰু প্ৰতিনিধিত্ব
নিৰ্বাচন আৰু প্ৰতিনিধিত্ব
নিৰ্বাচন আৰু প্ৰতিনিধিত্ব
(Election And Representation)
Chapter 3
প্রশ্নাৱলী
ৰচনাধর্মী প্রশ্ন :
১। নির্বাচন কাক বোলে? প্রত্যক্ষ আৰু পৰোক্ষ নিৰ্বাচনৰ মাজৰ পাৰ্থক্য কি কি ?
উত্তৰঃ
২। প্রত্যক্ষ আৰু পৰোক্ষ নির্বাচন কাক বোলে? উভয়ৰে গুণ আৰু দোষবোৰ আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ
৩। আমাক কিয় এক স্বাধীন নির্বাচন আয়োগৰ প্ৰয়োজন ব্যাখ্যা কৰা। [HS(XI) 2019]
উত্তৰঃ
৪। নির্বাচন কাক বোলে আৰু ভাৰতীয় নির্বাচন সম্পর্কে চমুকৈ বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ
৫। First Past the Post System মানে কি বুজা? ভাৰতত এই ব্যৱস্থাটো কিয় গ্ৰহণ কৰিছিল?
উত্তৰঃ
৬। “ভাৰতীয় গণতন্ত্র এতিয়া First Past the Post System-ৰ পৰা আনুপাতিক প্রতিনিধিত্ব পদ্ধতিলৈ পৰিৱৰ্তন কৰিবলৈ সাজু।” —এই উক্তিৰ লগত তুমি একমত নে? এই উক্তিৰ সপক্ষে বা বিপক্ষে যুক্তি দর্শোৱা।
উত্তৰঃ
৭। ভাৰতৰ নিৰ্বাচন পদ্ধতিটো আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ
৮। ভাৰতৰ নিৰ্বাচনী আয়োগৰ গঠন, ক্ষমতা আৰু কাৰ্যাৱলী আলোচনা কৰা। [HS(XI) 2015]
উত্তৰঃ
৯। ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগৰ চাৰিটা কাৰ্য উল্লেখ কৰা।
[HS(XI) 2017]
উত্তৰঃ
১০। বৰ্তমানৰ ভাৰতৰ নিৰ্বাচন ব্যৱস্থাৰ দোষবিলাক ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
১১। ভাৰতৰ নিৰ্বাচন ব্যৱস্থাটোৰ সংস্কাৰৰ কাৰণে পৰামৰ্শ আগবঢ়োৱা।
উত্তৰঃ
১২। ভাৰতত নিৰ্বাচনী সংস্কাৰৰ বাবে চাৰিটা পৰামৰ্শ দিয়া?
[HS(XT) 2018]
উত্তৰঃ
১৩। সমষ্টি সংৰক্ষণ পদ্ধতি আৰু সুকীয়া নির্বাচক বৰ্ণ পদ্ধতিৰ মাজত পার্থক্য কি? সংবিধান প্রণেতাসকলে কিয় গোচৰটো নাকচ কৰিছিল।
উত্তৰঃ
১৪। এখন গণতান্ত্রিক ৰাষ্ট্ৰত নিৰ্বাচনৰ কাৰ্যাৱলী আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ
১৫। সমানুপাতিক প্রতিনিধিত্ব পদ্ধতিটো উদাহৰণ দি বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ
১৬। ভাৰতৰ ৰাজ্যসভাৰ নিৰ্বাচন পদ্ধতিটো বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ
১৭। এলেকা হিচাপে প্ৰতিনিধি নির্বাচন কৰা পদ্ধতিৰ গুণ আৰু আসোঁৱাহ আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ
১৮। সার্বজনীন প্রাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰ বুলিলে কি বুজা? – বহলাই আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ
১৯। ভাৰতে কিয় “প্রথম স্থান দখল কৰিলেই (FPIP)” জয়ী হোৱা নির্বাচন পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰিলে? বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ
২০। সমষ্টি সংৰক্ষণ আৰু সমষ্টি নিৰ্ধাৰণ আয়োগ সম্পর্কে বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ
২১। সার্বজনীন প্রাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰ বুলিলে কি বুজা? ইয়াৰ সপক্ষে দুটা আৰু বিপক্ষে দুটা যুক্তি দিয়া। [HS(XI) 2015]
উত্তৰঃ
চমু উত্তৰৰ প্রশ্ন (Short answers questions) :
১। ভাৰতৰ নিৰ্বাচনী ব্যৱস্থাৰ যিকোনো চাৰিটা দুর্বলতা উল্লেখ কৰা। [HS(XI) 2016]
উত্তৰঃ
২। নির্বাচন কাক বোলে?
উত্তৰঃ
৩। পৰোক্ষ নির্বাচন কাক বোলে উদাহৰণ দি বুজাই দিয়া।
উত্তৰঃ
৪। ভাৰতে ‘প্রথম জনেই বিজেতা পদ্ধতি গ্রহণ কৰাৰ দুটা কাৰণ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ
৫। প্রত্যক্ষ নিৰ্বাচনৰ দুটা গুণ আৰু দুটা দোষ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ
৬। সমানুপাতিক প্রতিনিধিত্ব মানে কি বুজা? এই প্রথা প্রচলন থকা দুখন ৰাষ্ট্ৰৰ নাম লিখা।
উত্তৰঃ
৭। সমষ্টি নিৰ্ধাৰণ আয়োগ সম্পর্কে চমু বর্ণনা দিয়া।
উত্তৰঃ
৮। সংখ্যালঘুৰ প্ৰতিনিধিত্বই কি বুজায়? সংখ্যালঘুৰ প্ৰতিনিধিত্বৰ দুটা পদ্ধতি উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ
৯। নির্বাচনী আয়োগৰ পাঁচটা ক্ষমতা উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ
১০। নির্বাচন আৰু গণতন্ত্ৰৰ সম্পৰ্ক – চমুকৈ ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
১১। নির্বাচন নিকা আৰু নিৰপেক্ষ কৰিবলৈ কি কি ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব লাগিব ?
উত্তৰঃ
১২। প্রথম স্থান লাভ কৰিলেই বিজয়ী হোৱা পদ্ধতি (FPTP) আৰু সমানপাতিক প্রতিনিধিত্ব পদ্ধতিৰ মাজৰ চাৰিটা পার্থক্য উল্লেখ কৰা। [HS(XI) 2018]
উত্তৰঃ
১৩। ভাৰতত কিয় প্রথম স্থান দখল কৰিলেই জয়ী হোৱা পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰিছে?
উত্তৰঃ
১৪। ১৯৮৯ চনৰ পৰা ভাৰতত নতুন ধাৰা কি?
উত্তৰঃ
১৫। ভাৰতীয় সংবিধানৰ অধীনত আসন সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
১৬। মুখ্য নির্বাচনী কমিচনাৰৰ ভূমিকা আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ
১৭। মুক্ত আৰু নিকা নিৰ্বাচনৰ তিনিটা বৈশিষ্ট্য আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ
১৮। ভাৰতত নির্বাচন ব্যবস্থা অনুষ্ঠিত কৰাৰ তিনিটা ব্যৱস্থা ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
১৯। ভাৰতত সমস্তিবিলাক কেনেকৈ নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়?
উত্তৰঃ
অতি চমু উত্তৰৰ প্রশ্ন (Very short questions):
১। গণতন্ত্ৰ কি ?
উত্তৰঃ
২। আমাক নির্বাচন কিয় লাগে?
উত্তৰঃ
৩। ভাৰতত নির্বাচন সংস্কাৰৰ প্ৰয়োজন কিয়?
উত্তৰঃ
৪। মনোনয়ন-পত্ৰৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰঃ
৫। নিৰ্বাচনৰ সময়ত দলসমূহক নির্বাচনী প্রতীক কিয় দিয়া হয়?
উত্তৰঃ
৬। ভাৰতত অনুসূচীত জাতি আৰু জনজাতিৰ বাবে সমষ্টি সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে কিয়?
উত্তৰঃ
৭। ভাৰতৰ নির্বাচন ব্যৱস্থাৰ দুটা বৈশিষ্ট্য উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ
৮। ভাৰতীয় ভোটাৰৰ দুটা অৰ্হতা উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ
৯। তোমাৰ ৰাজ্যৰ পৰা লোকসভালৈ কেইজন আৰু ৰাজ্যসভালৈ কেইজন সদস্য নির্বাচিত হয়।
উত্তৰঃ
১০। সাৰ্বজনীন বয়স্ক ভোটাধিকাৰ কি? [HS(XT) 2017]
উত্তৰঃ
১১। সার্বজনীন প্রাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰৰ সপক্ষে দুটা যুক্তি দিয়া।
উত্তৰঃ
১২। নির্বাচনী প্রচাৰৰ দুটা কৌশল উল্লেখ কৰা ।
উত্তৰঃ
১৩। ভোটাধিকাৰ অধিকাৰৰ গুৰুত্ব কি?
উত্তৰঃ
১৪। শুদ্ধ নির্বাচনী ব্যৱস্থাৰ দুটা পৰীক্ষা উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ
১৫। প্রত্যক্ষ নির্বাচনৰ দুটা আসোঁৱাহ দাঙি ধৰা।
উত্তৰঃ
১৬। গণতন্ত্রত নির্বাচনৰ প্ৰয়োজনীয়তা কি ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
১৭। বিশেষ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা কি ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ
১৮। নির্বাচন আয়োগৰ সাংবিধানিক স্থান নির্ণয় কৰা।
উত্তৰঃ
১৯। আনুপাতিক প্রতিনিধিত্ব বুজায় লিখা।
উত্তৰঃ
২০। সমষ্টি সীমা নিৰ্ধাৰণ আয়োগৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰঃ
প্রশ্নাবলী (Objective type questions )
১। প্ৰত্যেকজন নাগৰিকেই একোজন ভোটাৰনে?
উত্তৰঃ
২। নির্বাচন আৰু গণতন্ত্র পৰস্পৰ সম্পর্কযুক্ত হয়নে?
উত্তৰঃ
৩। প্রাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰৰ ভিত্তি কি?
উত্তৰঃ
৪। সার্বজনীন ভোটাধিকাৰৰ সপক্ষে এটা যুক্তি দিয়া।
উত্তৰঃ
৫। সমানুপাতিক প্রতিনিধিত্বৰ নীতি অনুসৰণ কৰা এখন দেশৰ নাম লিখা।
উত্তৰঃ
৬। সকলো নাগৰিকেই ভোটাৰ। (হয় বা নহয় লিখা)।
উত্তৰঃ
৭ । ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিক পৰোক্ষ নির্বাচন পদ্ধতি অনুসৰি নিৰ্বাচিত কৰা হয়। (শুদ্ধ নে অশুদ্ধ লিখা)
উত্তৰঃ
৮। ভাৰতৰ নিৰ্বাচন আয়োগৰ সদস্য কেইজন ?
উত্তৰঃ
৯। ভোটাৰসকলে ভোটদান কৰি প্ৰতিনিধি বাচি দিয়া পদ্ধতিতে নির্বাচন বোলে। (শুদ্ধ নে অশুদ্ধ লিখা)
উত্তৰঃ
১০। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিৰ নিৰ্বাচনত জনসাধাৰণে ভোটদান কৰে।
(শুদ্ধ নে অশুদ্ধ লিখা)
উত্তৰঃ
১১। প্রতিনিধিত্বমূলক গণতন্ত্র কি?
উত্তৰঃ
১২। প্রত্যক্ষ নির্বাচন কি ?
উত্তৰঃ
১৩। সাম্প্ৰদায়িক প্ৰতিনিধিত্ব মানে কি বুজা ?
উত্তৰঃ
শুদ্ধ উত্তৰ বাচি উলিওৱা (Choose the correct answer ):
১। ভোটাধিকাৰৰ অৰ্থ হ’ল-
(ক) নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰা
(খ) ভোট দিয়াৰ অধিকাৰ
(গ) চৰকাৰী চাকৰি পােৱাৰ অধিকাৰ
(ঘ) সংঘ গঠনৰ অধিকাৰ
উত্তৰঃ
২। তলত উল্লেখ কৰা কোন প্রত্যক্ষভাৱে নির্বাচিত হয় –
(ক) ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি (খ) ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি
(গ) ৰাজ্যিক বিধানসভাৰ সদস্যসকল (ঘ) ৰাজ্যসভাৰ সদস্য
উত্তৰঃ
৩। ভাৰতৰ ভোটাধিকাৰ লাভ কৰিবলৈ কমেও বয়স হ’ব লাগে-
(ক) ১৮ বছৰ (খ) ২৫ বছৰ (গ) ২৪ বছৰ (ঘ) ২০ বছৰ
উত্তৰঃ
৪। নির্বাচন গণতান্ত্রিক কৰাৰ কাৰণে তলৰ কোনটোৰ প্ৰয়োজন নাই।
(ক) এটা ভোট
(খ) মুক্ত আৰু নিকা নিৰ্বাচন
(গ) প্ৰতিটো ভোটৰ মূল্য সমান হ’ব লাগে।
(ঘ) চৰকাৰী যন্ত্ৰ ব্যৱহাৰ
উত্তৰঃ
৫। নির্বাচন আয়োগৰ সদস্যসকলক নিযুক্তি দিয়ে –
(ক) সংসদে (খ) ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে
(গ) প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে (ঘ) ৰাজ্যপালে
উত্তৰঃ
৬। তলৰ কোনটো প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্রৰ লগত বেছি খাপ খায়?
(ক) পাৰিবাৰিক সভাৰ আলোচনা
(খ) শ্রেণী প্রতিনিধিৰ নিৰ্বাচন
(গ) ৰাজনৈতিক দলৰ দ্বাৰা প্ৰাৰ্থী নির্বাচন
(ঘ) গাঁও সভাৰ সিদ্ধান্তসমূহ
উত্তৰঃ
৭। তলৰ কোনবোৰ কার্য নির্বাচন আয়োগে সম্পাদন কৰে—
(ক) নির্বাচনী তালিকা প্রস্তুত
(খ) প্রার্থী মনোনয়ন
(গ) ভোট গ্রহণ কেন্দ্র স্থাপন
(ঘ) আদর্শ আচৰণ বিধি ৰূপায়ণ
(ঙ) পঞ্চায়ত নির্বাচন পৰিচালনা
উত্তৰঃ
৮। ৰাজ্যসভা আৰু লোকসভাৰ সদস্য নিৰ্বাচনৰ বাবে কোনটো নিৰ্বাচন পদ্ধতি উমৈহতীয়া—
(ক) ১৮ বছৰৰ ওপৰৰ প্ৰতিজন নাগৰিকেই ভোটাৰ হোৱাৰ উপযুক্ত।
(খ) ভোটদাতাসকলে বিভিন্ন প্রার্থীৰ বাবে পছন্দৰ ক্ৰম দিব পাৰে।
(গ) প্ৰতিটো ভোটৰ মূল্য সমান।
(ঘ) জয়লাভ কৰোতাজনে আধাতকৈ বেছি ভোট পাব লাগিব।
উত্তৰঃ
৯। সর্বাধিক FPTP পদ্ধতিত কেইজন প্রার্থীক বিজেতা ঘোষণা কৰা হয়-
(ক) যি ডাকযোগে প্ৰেৰিত ভোট লাভ কৰে
(খ) দেশৰ সৰ্বাধিক ভোট লাভ কৰা দলটোৰ সদস্য
(গ) সমষ্টিটোৰ অন্যান্য প্রার্থীতকৈ বেছি ভোট আছে/পাইছে
(ঘ) ৫০শতাংশতকৈ অধিক ভোট লাভ কৰি প্ৰথম স্থান পায়।
উত্তৰঃ
১০। তলৰ কোনবিলাক উক্তি অশুদ্ধ? সেইবোৰ চিনাক্ত কৰি মাথোন এটা শব্দ বা খণ্ডবাক্যৰ সহায়ত বিকল্প, অতিৰিক্ত বা পুনৰ গঠন (rearranging)- দ্বাৰা সেইবোৰ শুধৰোৱাঃ
(ক) ভাৰতৰ সকলো নিৰ্বাচনৰ কাৰণে FPTP পদ্ধতি অনুসৰণ কৰা হয়
(খ) নির্বাচন আয়োগে পঞ্চায়ত আৰু পৌৰ নিৰ্বাচন পৰিচালনা (Supervise) নকৰে
(গ) ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে নির্বাচন আয়ুক্তক অপসাৰণ কৰিব নোৱাৰে
(ঘ) নির্বাচন আয়োগত এজনতকৈ বেছি নির্বাচনী আয়ুক্ত নিয়োগ কৰাটো বাধ্যতামূলক
উত্তৰঃ
১১। এখন নতুন দেশৰ সংবিধানৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ কাৰণে তলত এখন অধিৱেশনত প্ৰকাশ কৰা কিছুমান ইচ্ছাৰ ( Wishes ) কথা কোৱা হ’ল ৷ ইয়াৰ প্ৰতিটোৰ বিপৰীতে FPTP বা আনুপাতিক প্রতিনিধিত্বৰ কোনটো পদ্ধতি ইচ্ছাবোৰ পূৰণ বেছি কৰিবলৈ উপযুক্ত হ’ব লিখা ।
(ক) জনসাধাৰণে তেওঁলোকৰ প্রতিনিধি কোন সেইটো ভালদৰে জানিব লাগিব
(খ) আমাৰ দেশৰ চাৰিওফালে সৰু সৰু ভাষিক সংখ্যালঘুসকল সিঁচৰতি হৈ আছে , আমি তেওঁলোকৰ উপযুক্ত প্রতিনিধিত্বৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে
(গ) বেলেগ বেলেগ দলৰ বাবে ভোট আৰু আসনৰ মাজত কোনো বৈষম্য থকা উচিত নহয়
(ঘ) জনসাধাৰণে ৰাজনৈতিক দল এটা ভাল নাপালেও সেই দলৰ উপযুক্ত প্ৰাৰ্থীক নিৰ্বাচিত কৰিব পৰা উচিত
উত্তৰঃ
১২। নির্বাচন আয়োগ—
(ক) ৰাজনৈতিক দলক অনুমোদন জনায়
(খ) প্রধানমন্ত্ৰীৰ নিৰ্বাচন পৰিচালনা কৰে
(গ) নিৰ্বাচনৰ কাৰণে প্ৰাৰ্থী মনোনীত কৰে
(ঘ) কেন্দ্ৰীয় সংসদৰ নিৰ্বাচনৰ পৰিচালনা নকৰে
উত্তৰঃ
১৩। ভাৰতত ভোটাধিকাৰ নিৰ্দিষ্ট কৰে—
(ক) সম্পত্তিৰ অৰ্হতাৰ ওপৰত
(খ) শিক্ষা
(গ) বাসস্থানৰ মৰ্য্যদা
(ঘ) সার্বজনীন প্রাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰ
উত্তৰঃ
১৪। সার্বজনীন প্রাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰৰ ভিত্তি হৈছে বয়স / শিক্ষা / সম্পত্তি । ( শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱা ) [HS(XI) 2016]
উত্তৰঃ